Επικείμενη στρατιωτική επέμβαση της Δύσης στη Λιβύη;

Γράφει ο Ανδρέας Γ.Μπανούτσος, Ιδρυτής και Πρόεδρος Δ.Σ. ΚΕΔΙΣΑ

Πέντε χρόνια μετά την ΝΑΤΟική στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη με στόχο την ανατροπή του Μουαμάρ Καντάφι, συγκλίνουσες πληροφορίες από διεθνή ΜΜΕ αναφέρουν ότι η Δύση προετοιμάζει νέα επέμβαση στην διαλυμένη αυτή χώρα προκειμένου να επιβάλλει την «τάξη» στο χάος που η ίδια δημιούργησε με την επέμβασή της το 2011.

Ως αποτέλεσμα της τότε ΝΑΤΟικής «ανθρωπιστικής» επέμβασης και την ανατροπή του καθεστώτος Καντάφι, η χώρα αυτή μετετράπη σε «αποτυχημένο» κράτος (failed state) εξέλιξη την οποία είχε προβλέψει ο γράφων με άρθρο του ήδη από τον Μάρτιο του 2011.[1] Το ISIS εκμεταλλευόμενο το κενό εξουσίας έχει ισχυροποιήσει την παρουσία του στη χώρα και ειδικότερα στην πόλη της Σύρτης. Τους τελευταίους μήνες μάλιστα παρατηρείται το φαινόμενο ξένοι Τζιχαντιστές να επιλέγουν να ενταχθούν στις τάξεις του ISIS στην Λιβύη αντί για τη Συρία και το Ιράκ.

Ο ΟΗΕ έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών στη Λιβύη και προσπαθεί να επιφέρει μία συμφωνία με τελικό στόχο τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Δεδομένων των σοβαρών δυσκολιών για την επίτευξη μίας τέτοιας συμφωνίας υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, οι Δυτικές Δυνάμεις (ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Ιταλία) αναζητούν τρόπους για να επιχειρήσουν στρατιωτικά στη Λιβύη. Ο Donald Bolduc, Διοικητής των Αμερικανικών Ειδικών Δυνάμεων της Αφρικής, ανακοίνωσε μάλιστα ότι οι ΗΠΑ μπορεί να επέμβουν στρατιωτικά ακόμα και αν οι Λίβυοι κατορθώσουν να συμφωνήσουν στο σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας.[2]

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προαναφερθείσες Δυτικές χώρες έχουν ήδη αναπτύξει Ειδικές Δυνάμεις στη Λιβύη προκειμένου να ενισχύσουν τις αντάρτικες ομάδες που μάχονται τους Τζιχαντιστές του ISIS. Η Ιταλία παίζει κομβικό ρόλο στην προετοιμασία μιας στρατιωτικής επέμβασης στην πάλαι ποτέ αποικία της. Στη Ρώμη έχει δημιουργηθεί και λειτουργεί ένα στρατιωτικό επιχειρησιακό κέντρο και τον Φεβρουάριο η Ιταλική κυβέρνηση έδωσε το απαραίτητο «πράσινο φως» ώστε να μπορούν να απογειώνονται από τη βάση του ΝΑΤΟ στη Σιγκονέλα της Σικελίας Αμερικανικά μη επανδρωμένα πολεμικά αεροσκάφη (drones) με προορισμό τη Λιβύη, προς ενίσχυση των Δυτικών Ειδικών Δυνάμεων που δρουν ήδη στη χώρα.[3] Ο Ιταλός Υπουργός Εξωτερικών, Πάολο Τζεντιλόνι, ανακοίνωσε μάλιστα την ετοιμότητα της χώρας του να ηγηθεί στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Λιβύη προκειμένου να επιτευχθούν συνθήκες ασφάλειας και σταθερότητας ύστερα από πιθανό αίτημα της κυβέρνησης εθνικής ενότητας που εν τω μεταξύ θα έχει σχηματιστεί. Επίσης, ο Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Άστον Κάρτερ, ανακοίνωσε στα τέλη Φεβρουαρίου ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να στηρίξουν την Ιταλία σε περίπτωση που ηγηθεί στρατιωτικής επιχείρησης στη Λιβύη.

Ο Ιταλός δημοσιογράφος Τζιανλούκα Ντι Φέο της Ιταλικής εφημερίδας «la Repubblica» σε άρθρο του ανέφερε ότι οι ετοιμασίες για την έναρξη της μεγαλύτερης αποβατικής στρατιωτικής επιχείρησης στην Βόρειο Αφρική από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έχουν δρομολογηθεί και εκτιμάται ότι θα λάβουν μέρος 7,000 Ιταλοί στρατιώτες.[4] Η ΕΕ θα αποτελέσει, σύμφωνα με εκτιμήσεις, επίσης μέρος της σχεδιαζόμενης επιχείρησης. Ένα επίσημο έγγραφο που διέρρευσε και δημοσιεύτηκε πρόσφατα από τον ιστότοπο WikiLeaks[5] κάνει αναφορά στην επιχείρηση «Σοφία» της ΕΕ που στόχο έχει την στρατιωτική δράση κατά των διακινητών προσφύγων/μεταναστών ακόμα και μέσα στα χωρικά ύδατα της Λιβύης με το ενδεχόμενο η δράση αυτή να επεκταθεί και επί Λιβυκού εδάφους.

Αν και επίσημα η θέση των Δυτικών Δυνάμεων είναι ότι θα περιμένουν πρώτα να σχηματιστεί κυβέρνηση εθνικής ενότητας στη Λιβύη και μετά θα επέμβουν στρατιωτικά, οι ενδείξεις που υπάρχουν μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Δυτική στρατιωτική επιχείρηση θα πραγματοποιηθεί πιθανότατα πριν το σχηματισμό της κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο μία τέτοια επιχείρηση θα έχει νόμιμο χαρακτήρα μόνο αν λάβει σχετική εξουσιοδότηση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ή αν οι Δυτικές Δυνάμεις επέμβουν ύστερα από επίσημη πρόσκληση της νόμιμης κυβέρνησης της Λιβύης. Η επέμβαση μπορεί να λάβει χώρα ακόμα και πριν το τέλος Μαρτίου, αν αναλογιστούμε ότι οι περισσότερες στρατιωτικές επεμβάσεις τα τελευταία 20 χρόνια έλαβαν χώρα τον μήνα Μάρτιο (Γιουγκοσλαβία 1999, Ιράκ 2003 και Λιβύη 2011). Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι μία νέα στρατιωτική επιχείρηση της Δύσης στη Λιβύη, με πρόσχημα την καταπολέμηση του ISIS και την ανάσχεση των προσφυγικών/μεταναστευτικών ροών, θα έχει ως αποτέλεσμα την εξάπλωση της γεωπολιτικής αστάθειας και στο Μαγκρέμπ (Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία).

Το μόνο που μπορεί να ευχηθεί κανείς είναι η Δύση να διδαχθεί από τα λάθη του πρόσφατου παρελθόντος, να σεβαστεί το Διεθνές Δίκαιο και να αποφύγει να ηγηθεί μίας ακόμα καταστροφικής στρατιωτικής επέμβασης.

[1] http://www.rimse.gr/2011/03/blog-post.html

[2] http://www.wsj.com/articles/libya-will-need-american-help-to-defeat-islamic-state-general-says-1456776041

[3] http://www.tribune.gr/world/news/article/217777/vomvardistika-drones-stelni-i-italia-sti-livii-enantia-stous-tzichantistes.html

[4]http://www.repubblica.it/esteri/2016/03/04/news/il_dossier_il_primo_contingente_potrebbe_muoversi_entro_10_giorni_ma_restano_i_dubbi_sul_quadro_legale_e_sugli_obiettivi-134727115/

[5] https://wikileaks.org/eu-military-refugees/EEAS/EEAS-2016-126.pdf