Αζερμπαϊτζάν: Πέρασαν 28 χρόνια από τη γενοκτονία του Khojaly, ένα από τα πιο αιματηρά κεφάλαια της ιστορίας του Αζερμπαϊτζάν. Εκδηλώθηκε στην πόλη Khojaly στην περιοχή Ναγκόρνο- Καραμπάχ του Αζερμπαϊτζάν, τη νύχτα 25-26 Φεβρουαρίου 1992 και ήταν μία από τις χειρότερες τραγωδίες του 20ού αιώνα.
Εκτός από τους στρατηγικούς στόχους, οι Αρμένιοι επιδρομείς ήθελαν να καταστρέψουν το Khojaly ως οικισμό που αντικατοπτρίζει την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά του πληθυσμού του Αζερμπαϊτζάν. Οι αρμενικές ένοπλες δυνάμεις και οι μισθοφορικές μονάδες δεν εξέφραζαν τίποτα για τους κατοίκους του Khojaly που δεν κατάφεραν να φύγουν από την πόλη. Ως αποτέλεσμα, έχασαν τη ζωή τους 613 πολίτες, συμπεριλαμβανομένων 106 γυναικών, 63 παιδιών και 70 ηλικιωμένων. 1275 κάτοικοι του Khojaly ελήφθησαν όμηροι, ενώ η τύχη των 150 είναι ακόμα άγνωστη μέχρι σήμερα. 8 οικογένειες καταστράφηκαν εντελώς. 130 παιδιά έχασαν έναν από τους γονείς τους και 25 παιδιά έχασαν και τους δύο. 487 άτομα, συμπεριλαμβανομένων 76 παιδιών, τραυματίστηκαν σοβαρά.
Η σφαγή στο Khojaly δεν ήταν τίποτα λιγότερο από εγκληματική εθνοκάθαρση, πρόδρομος άλλων παρόμοιων εγκλημάτων. Οι δικηγόροι του διεθνούς οργανισμού Human Rights Watch έχουν χαρακτηρίσει την τραγωδία στο Khojaly ως "σφαγή" και το αίμα του θανάτου μεταξύ του άμαχου πληθυσμού ως έγκλημα πολέμου. Η σφαγή του Khojaly έχει σημασία επειδή αυτοί οι πολίτες βρίσκονταν στη φάση της φυγής από τα σπίτια τους όταν σκοτώθηκαν. Είχαν προειδοποιηθεί για τις συνέπειες της διαμονής και τους είχε προσφερθεί ένας ασφαλής διάδρομος. Ωστόσο, αυτό το υποσχεμένο ασφαλές πέρασμα μετατράπηκε σε πεδίο θανάτου του Khojaly.
Εξαρτάται επίσης από τον τρόπο θανάτου αυτών των 613. Το γεγονός ότι αυτός ήταν ο μεγαλύτερος αριθμός νεκρών σε οποιαδήποτε ημέρα της σύγκρουσης είναι προφανώς σημαντικό, αλλά ήταν ο αποτρόπαιος χαρακτήρας των επιθέσεων που καθιστούσαν το Khojaly σύμβολο για περισσότερους από τριάντα χιλιάδες ανθρώπους που πέθαναν μεταξύ 1988 και 1994. Και, φυσικά, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι εξακολουθούν να πεθαίνουν στη γραμμή επαφής μέχρι σήμερα.
Η σφαγή του Khojaly μας απασχολεί κυρίως επειδή ο άνθρωπος που υπερηφανεύεται για τη στρατηγική σημασία αυτής της βάναυσης επίθεσης, αργότερα έγινε ο Πρόεδρος της Αρμενίας. Όπως δήλωσε ο Βρετανός μελετητής και συγγραφέας, ο Thomas de Waal στο αναγνωρισμένο βιβλίο του Black Garden για τη σύγκρουση μεταξύ Αρμενίων και Αζερμπαϊτζάν, ο σημερινός Αρμένιος Πρόεδρος Serzh Sargsyan, ο οποίος ήταν τότε ένας από τους διοικητές των εθνικών αρμενικών δυνάμεων, δήλωσε: Πριν από το Khojaly, στο Αζερμπαϊτζάν θεωρούσαν ότι αστειευόμαστε μαζί τους, νόμιζαν ότι οι Αρμένιοι ήταν άνθρωποι που δεν μπορούσαν να σηκώσουν το χέρι τους απέναντι στον άμαχο πληθυσμό. Ήμασταν σε θέση να σπάσουμε αυτό το στερεότυπο. Και αυτό συνέβη. "
Η σφαγή του Khojaly και άλλα εγκλήματα πολέμου, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και η γενοκτονία που διέπραξε η Αρμενία κατά τη διάρκεια της συνεχιζόμενης επιθετικότητας κατά του Αζερμπαϊτζάν, συνιστούν σοβαρή παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, ιδίως της σύμβασης για την πρόληψη και την τιμωρία του εγκλήματος γενοκτονίας, παραβιάζοντας το Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, τη Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων, τη Διακήρυξη για την Προστασία των Γυναικών και Παιδιών σε Έκτακτες και Ένοπλες Συγκρούσεις κ.ο.κ.
Σημαντικό ρόλο στη διεθνή αναγνώριση της τραγωδίας του Khojaly ως γενοκτονίας διαδραμάτισε η διεθνής εκστρατεία «Δικαιοσύνη για το Khojaly». Προκειμένου να φέρει την αλήθεια για τη γενοκτονία του Khojaly στην παγκόσμια κοινότητα και να εξασφαλίσει πολιτική και νομική αξιολόγηση σε αυτό το αιματηρό έγκλημα διεθνώς, η κ. Leyla Aliyeva, Αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Heydar Aliyev, ξεκίνησε στις 8 Μαΐου 2008 την Διεθνή Εκστρατεία Ευαισθητοποίησης, με σύνθημα “Δικαιοσύνη για το Khojaly”. Μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 120.000 άνθρωποι και 115 οργανώσεις έχουν συμμετάσχει σε αυτή την εκστρατεία, η οποία λειτουργεί με επιτυχία σε δεκάδες χώρες. Ως αποτέλεσμα των προσπαθειών για την αύξηση της διεθνούς συνειδητοποίησης της γενοκτονίας του Khojaly, εθνικά νομοθετικά όργανα περισσότερων από 15 χωρών, καθώς και εκτελεστικά και νομοθετικά όργανα από περισσότερα από 20 αμερικανικά κράτη, υιοθέτησαν μια σειρά ψηφισμάτων και δηλώσεων, καταδικάζοντας με απόλυτη σαφήνεια τη σφαγή του άμαχου πληθυσμού στο Khojaly και την αναγνώριση της τραγωδίας του Khojaly ως πράξης γενοκτονίας και εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας.
Οι αναφορές, οι φωτογραφίες και τα αρχεία που τραβήχτηκαν από τους δυτικούς δημοσιογράφους, όπως ο Anatol Lieven (The Times) και ο Thomas Goltz (Washington Post) στη σκηνή της σφαγής, ρίχνουν φως σε αυτό το έγκλημα πολέμου. Εκείνοι που σκοτώθηκαν υποβλήθηκαν σε αγριότητες αδιανόητες σε μια πολιτισμένη κοινωνία. Η κάλυψη της σφαγής του Khojaly από τα διάσημα διεθνή μέσα ενημέρωσης όπως οι The Washington Times, οι New York Times, η Boston Globe, η Guardian, οι ανεξάρτητες εφημερίδες, τα περιοδικά Time και Newsweek αποτελούν μαρτυρία αυτών των αιματηρών ημερών. Λέγοντας στον κόσμο την αλήθεια για το Khojaly, το κράτος του Αζερμπαϊτζάν δεν σκοπεύει να προκαλέσει εχθρικά αισθήματα εναντίον του αρμενικού λαού. Θέλουν την παγκόσμια κοινότητα να γνωρίζει εκείνους τους εγκληματίες, οι οποίοι ήταν εκπρόσωποι του λαού της Αρμενίας και παρέμειναν στην εξουσία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο λαός του Αζερμπαϊτζάν θέλει να μεταφέρει την ουσία των πράξεων που διαπράττονται από αυτούς, έτσι ώστε αυτές οι αιματηρές τραγωδίες να μην επαναληφθούν.Ζητούν, Δικαιοσύνη για τον Khojaly.