Το πολιτιστικό τοπίο του Khinalig και η διαδρομή «Köç Yolu»

Το «Πολιτιστικό τοπίο του Khinalig και η διαδρομή «Köç Yolu» που βρίσκεται στο Αζερμπαϊτζάν, περιλαμβάνει το ορεινό χωριό Khinalig και τα ορεινά καλοκαιρινά λιβάδια (yaylaqs) στο βόρειο τμήμα της χώρας, τα χειμερινά λιβάδια (qishlaqs) στις πεδιάδες στο κεντρικό Αζερμπαϊτζάν και ενδιάμεσα η κάθετη διαδρομή μετανάστευσης «Köç Yolu» μήκους 200 χιλιομέτρων.

της Αminas Zalova

Το χωριό Khinalig φιλοξενεί μια μοναδική ημινομαδική εθνοτική ομάδα – τους Khinalig, των οποίων η κύρια ασχολία είναι η κτηνοτροφία μεταξύ των θερινών και χειμερινών βοσκοτόπων. Η υποδεικνυόμενη περιοχή διέρχεται από πέντε διοικητικές περιφέρειες της χώρας και πέντε τύπους τοπίων, που κυμαίνονται από τα αλπικά και υποαλπικά λιβάδια των yaylaqs έως τις ημι-ερήμους στις πεδιάδες των Qishlaqs.

Ο ημινομαδισμός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της κουλτούρας του λαού των Khinalig για αιώνες, διαμορφώνοντας τον τρόπο ζωής, τη στέγαση, τα οικογενειακά και κοινοτικά δίκτυα, τις επιλογές τροφίμων, τις εμπορικές σχέσεις, το σύστημα πεποιθήσεων, τη γνώση των ιθαγενών και τις παραδόσεις τους.

Το χωριό Khinalig είναι σκαρφαλωμένο σε μια απότομη βουνοκορφή και η μοναδική αρχιτεκτονική του προσαρμόζεται στο δύσκολο έδαφος. Τα σπίτια κατασκευάζονται με τοπικές πέτρες του ποταμού και άλλα υλικά, σχεδιασμένα για να φιλοξενούν ζώα που μένουν στο χωριό όλο το χρόνο. Έχουν αναπτύξει έξυπνα συστήματα άρδευσης για τις αγροτικές καλλιέργειες.

Οι Khinalig αποτελούν μια ξεχωριστή εθνοτική ομάδα με τη δική τους γλώσσα, την Khinalug, η οποία είναι εντελώς ακατανόητη σε άλλες γλώσσες στην περιοχή του Καυκάσου, γεγονός που την καθιστά αντικείμενο μεγάλου ενδιαφέροντος για γλωσσολόγους και ιστορικούς. Ο πολιτισμός, η γλώσσα και το σύστημα πεποιθήσεών τους είναι βαθιά συνυφασμένα με το φυσικό τους περιβάλλον, δίνοντας αφορμή για ένα λεπτομερές σύστημα μικρο-τοπωνυμίας και εμπλουτίζοντας τις γηγενείς γνώσεις τους.

Το Khinalig είναι μια από τις σπάνιες κοινότητες που διατηρούν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής στα ψηλά βουνά του Καυκάσου. Κάποια στοιχεία υποδηλώνουν μάλιστα ότι το Khinalug είναι μια πανάρχαια «νεκρή» γλώσσα, την οποία μιλούσαν

μια από τις 26 αρχαίες φυλές της Καυκάσιας Αλβανίας, που χρονολογείται από τον 3ο αιώνα π.Χ. έως τον 8ο αιώνα μ.Χ. Τόσο οι άνθρωποι όσο και η γλώσσα του Khinalug παρέχουν πολύτιμες γνώσεις για το ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο της ζωής στα ψηλά βουνά στον Καύκασο και την προέλευση αυτού του μοναδικού πολιτισμού.

Η κουλτούρα συνεχούς μετακίνησης των ημινομαδικών λαών Khinalig ασκήθηκε επί χιλιετίες. Αυτή είναι μια ζωντανή κουλτούρα που περιλαμβάνει όλες τις πτυχές της προγονικής κάθετης κουλτούρας μετακίνησης.

Το εξαιρετικό παράδειγμα χρήσης γης στην τοποθεσία αντιπροσωπεύει τη συνεχή ημινομαδική κουλτούρα Khinalig και τη συνεχή ανθρώπινη αλληλεπίδραση με το περιβάλλον. Παρουσιάζει την ανάπτυξη ενός βιώσιμου οικολογικού κοινωνικού συστήματος σε ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες, δίνοντας έμφαση στη βιωσιμότητα των πόρων και τον περιβαλλοντικό σεβασμό.

Η υποδεικνυόμενη περιοχή περιλαμβάνει απτά υλικά στοιχεία όπως νεκροταφεία, ιερά, γέφυρες και πηγές που διατηρούν τη λειτουργική και οπτική τους ακεραιότητα. Άυλα στοιχεία, όπως χειροτεχνία, γαστρονομία, άμφια και οι διαδικασίες που σχετίζονται με τη μετακίνηση διατηρούνται καλά. Οι αυτόχθονες γνώσεις σχετικά με τη μετακίνηση, τη συλλογή εποχιακών φυτών και φρούτων, τη διαχείριση των φυσικών πόρων και τις δεξιότητες των προγόνων μεταβιβάζονται, διασφαλίζοντας την επιβίωση των ημινομαδικών παραδόσεων.

Η αυθεντικότητα της παραδοσιακής μορφολογίας και αρχιτεκτονικής του Khinalig διατηρείται προσεκτικά και παρακολουθείται μέσω της κοινοτικής διαχείρισης. Οι παραδοσιακές τεχνικές δόμησης χρησιμοποιούνται σε πολυκατοικίες και εποχιακές ανακατασκευές χειμερινών οικισμών.

Το νεοσύστατο Κρατικό Ιστορικό, Πολιτιστικό και Εθνογραφικό Καταφύγιο “Khinalig and Köç Yolu”, υπό την υπαγωγή του Κρατικού Οργανισμού Τουρισμού της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν (4 Σεπτεμβρίου 2023), διασφαλίζει την αποτελεσματική διαχείρισή του σε εθνικό επίπεδο. Αυτός ο Οργανισμός θα διαθέσει τον απαραίτητο προϋπολογισμό για τη διατήρηση και τη διαχείριση, διασφαλίζοντας το υψηλότερο επίπεδο προστασίας για αυτόν τον πολιτιστικό χώρο.

Αυτή η περιοχή που εγγράφηκε ως μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς στον Κατάλογο Κληρονομιάς της UNESCO στην 45η σύνοδο της Επιτροπής Κληρονομιάς που πραγματοποιήθηκε στο Ριάντ στις 18 Σεπτεμβρίου 2023, αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα συνεχιζόμενου πολιτιστικού τοπίου, προσφέροντας πολύτιμες γνώσεις για τον ημινομαδικό πολιτισμό Khinalig και την αρμονική τους αλληλεπίδραση με το περιβάλλον τους. Η μοναδική τους γλώσσα, οι παραδόσεις και οι πρακτικές της βιώσιμης χρήσης της γης έχουν διατηρηθεί για αιώνες και συνεχίζουν να ευδοκιμούν σήμερα υπό την αποκλειστική προστασία και διαχείριση.