“Αντίστροφη μέτρηση για την Τουρκία”

Τουρκία τώρα

Ο Δρ. Πέτρος Βιολάκης, Διευθυντής Ερευνών ΚΕΔΙΣΑ (Κέντρο Διεθνών Στρατηγικών Αναλύσεων) αναλύει την στρατηγική της Τουρκίας και πως αυτή οδεύει στην τελική της φάση.

“Το χρονικό μιας προδιαγεγραμμένης κλιμάκωσης εντάσεων από την Τουρκία φαίνεται να οδεύει στη τελική φάση. Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μερικό πάγωμα της χρηματοδότησης της Τουρκίας από τον Μηχανισμό Προ-ενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ) σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας περιόδου αναταράξεων μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας (Η Καθημερινή, 2017; ArmyNow, 2017). Στα πλαίσια αυτά, η Τουρκία αναμένεται να κλιμακώσει τη τακτική του «διαπραγματευτικού παζαριού», μια τακτική που συμπεριλαμβάνει παραβιάσεις και εντάσεις με στόχο την αποκόμιση οικονομικών ωφελημάτων. Η τακτική αυτή, ακολουθείται σταθερά από το 2015, όποτε οι μεταναστευτικές ροές από τη Τουρκία προς την Ελλάδα έφτασαν στο αποκορύφωμα (Βιολάκης, 2016).

Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο Ευρωπαίος επίτροπος, αρμόδιος για τη Διεύρυνση, Γιοχάνες Χαν, η Τουρκία «κινείται μακριά από την Ευρώπη» (Η Καθημερινή, 2017). Η διαπίστωση αυτή, ήταν αναμενόμενη, δεδομένου της ειλημμένης απόφασης του προέδρου της Τουρκίας Ρ. Ερντογάν, ήδη από τα χρόνια της θητείας του ως δήμαρχος Κωνσταντινούπολης (1994-1998), για απομάκρυνση της Τουρκίας από τις προσπάθειες για ενσωμάτωση Ευρωπαϊκών προτύπων πολιτικής, οικονομίας και πολιτισμού (Grigoriadis, 2006: 148; Camyar and Tagma, 2010; Çakar, 1998).

Τα κύρια σημεία της προδιαγεγραμμένης κλιμάκωσης εντάσεων από την Τουρκία αφορούν (α) τη ρητορική στοχοποίηση της «δύσης» για τα όποια προβλήματα των Τούρκων-μουσουλμάνων από το πρόεδρο Ερντογάν (RT, 2016; Times of Israel, 2014), (β) την επανασύνδεση της Τουρκίας με το παρελθόν της (συνέχεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας) (Zalewski, 2014), (γ) την προτροπή για συνεργασία (πρωτίστως) με Μουσουλμανικά κράτη (ως μέσο απεξάρτησης από τη δύση) (Çelik, 2016; Idiz, 2016), (δ) την παρουσίαση της Τουρκίας ως παγκόσμιο εκπρόσωπο του Ισλάμ (Idiz, 2016; Jones, 2015; Kinzer, 2009), και (ε) την αμφισβήτηση όλων των μη-θρησκευτικών κειμένων/συνθηκών (Συνθήκη Λωζάνης) (NOVINITE, 2016; eKathimerini, 2016). Δεδομένου των ανωτέρω, αλλά και των στρατηγικών βλέψεων του προέδρου Ερντογάν, δημιουργούνται δυο (2) εύλογες παρατηρήσεις:

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Δένδιας: Η Ευρώπη πρέπει να δείξει στην Τουρκία ότι δεν ανέχεται απειλές πολέμου

Συμφωνία Μητσοτάκη με Μακρόν για Τουρκία

Η πρώτη παρατήρηση αφορά τις πολιτικές ηγεσίες χωρών που διαβλέπουν σε συνεργασίες/συμμαχίες με τη Τουρκία. Σε αυτή τη περίπτωση τίθεται το ερώτημα κατά πόσο έχουν κατανοήσει τις στρατηγικές προθέσεις του Τούρκου προέδρου, κάτι που καθιστά τους εαυτούς τους και τις χώρες τους εν δυνάμει περιφέρειες στην νέο-οθωμανική αυτοκρατορία (Περίπτωση Αλβανίας, Σκοπίων καθώς και Γερμανικών και άλλων Ευρωπαϊκών χωρών με Τουρκικές μειονότητες). Ειδικά για τις Ευρωπαϊκές χώρες η κατάσταση γίνεται ιδιαίτερα σοβαρή, όπου πλέον η εμπλοκή της Τουρκίας φέρεται να εκτρέπεται του επιπέδου διακρατικών σχέσεων (Διεθνών Σχέσεων, Ε.Ε.) και να εισβάλει έντονα σε τοπικό επίπεδο (λαϊκή βάση). Η πρώτη «προειδοποιητική βολή» για την πιθανή εμπλοκή της Τουρκίας στο εσωτερικό των χωρών της Ε.Ε., αν και αρχικώς εξέπληξε, πέρασε σχεδόν απαρατήρητη ως προς τον πραγματικό της αντίκτυπο (διαδήλωση υπέρ του Ερντογάν στη Κολωνία το 2015) (Newsbomb, 2016; BBC, 2016). Οι πραγματικές, όμως, διαστάσεις του θέματος αρχίζουν να διαφαίνονται με την άμεση εμπλοκή της Τουρκίας στα εσωτερικά των χωρών της Ε.Ε. με αφορμή τη καμπάνια για προσέλκυση ψηφοφόρων ενόψει του δημοψηφίσματος για αύξηση των εξουσιών του Τούρκου προέδρου (Liberal, 2017).

[irp posts=”119716″ name=”Τουρκία τώρα: Στους 280.000 οι πολίτες υπό διωγμό”]

Σε αυτά τα δεδομένα προστίθεται και η ενθάρρυνση για αμφισβήτηση, από τον πρόεδρο Ερντογάν, η δεύτερη παρατήρηση, των συνθηκών και όποιων άλλων μη-θρησκευτικών κειμένων. Η εν λόγω ενθάρρυνση αποτελεί σημαντικό πλήγμα τόσο στη δυτικοποίηση της Τουρκίας όσο και στη γενικότερη επικοινωνιακή αντίληψη των απανταχού Τούρκων (εν δυνάμει ψηφοφόρων του Ερντογάν). Η σημαντική αυτή επικοινωνιακή διαφοροποίηση (διαφοροποίηση αντίληψης) αναμένεται να δημιουργήσει προβλήματα στην επικοινωνία και στη συνεργασία με τη Τουρκία σε επίπεδο συμμαχιών (Ε.Ε., ΝΑΤΟ) και σε διακρατικό επίπεδο.

Δεδομένου των ανωτέρω, της αιτιώδης συσχέτισης των όποιων προβλημάτων στη Τουρκία με τον εξωτερικό (δυτικό) παρεμβατισμό, το πάγωμα των ενταξιακών χρηματοδοτήσεων αλλά και της επιβολής της νέο-Οθωμανικής ταυτότητας, οι αντιδράσεις από και στη Τουρκία δεν αναμένονται ιδιαίτερα ήπιες. Τα νέα αυτά δεδομένα θέτουν εύλογα ερωτήματα σχετικά με το παρασκήνιο και με το περιβάλλον που επηρέασε και οδήγησε τον εκτελεστή του Ρώσου Πρέσβη στη Τουρκίας στην πράξη του (Ant1, 2016). Τίθενται τα ερωτήματα: κατά πόσο η ρητορική μίσους του προέδρου Ερντογάν δημιουργεί μια νέα κατάσταση πραγμάτων η οποία επηρέασε και επηρεάζει τις πράξεις των νέων (εντός και εκτός Τουρκίας), κατά πόσο ευθύνεται για την εξώθηση τους σε βίαιες αντιδράσεις και τέλος τι σημαίνει αυτό για τις Ευρωπαϊκές Τουρκικές μειονότητες;”.