Η ισλαμική τρομοκρατία μας αφορά – Ποιος το λέει

Συνέντευξη στην ΙΩΑΝΝΑ ΗΛΙΑΔΗ

 Αυξημένες πιθανότητες εισόδου τζιχαντιστών εξαιτίας του προσφυγικού, βλέπει ο Σπύρος Ν. Λίτσας, Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Μιλώντας στο Onalert.gr ο κ Λίτσας εκτιμά πως η Ελλάδα λόγω της θέσης της πρέπει να ενισχύσει τους δεσμούς της με τις ΗΠΑ, ενώ αναφέρεται και στο πρόσφατο έργο του, με τίτλο “Ιλιάδα και Διεθνής Πολιτική: Μια Θεωρητική Προσέγγιση”.

Η Ισλαμιστική τρομοκρατία μας αφορά;

Είμαστε μέλος του δυτικού κόσμου οπότε ασφαλώς και μας αφορά. Επίσης, μας αφορά γιατί η χώρα μας δέχεται ένα πολύ μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών από τον μουσουλμανικό κόσμο οπότε αυξάνονται οι πιθανότητες εισόδου τζιχαντιστών. Η μελέτη του Ισλάμ και η κατανόηση των άρχων του θα δώσει την ευκαιρία στους Έλληνες να ξεπεράσουν την αμηχανία που τους προκαλεί το άγνωστο. Όλο αυτό σε συνδυασμό με μια συνολική αναδόμηση της ατζέντας ασφάλειας της χώρας που να είναι σε θέση να απομονώνει τους ακραίους, να προστατεύει την τάξη και να διατηρεί σε υψηλό επίπεδο ως οφείλει να πράττει ένα δυτικό κράτος δίχως την παραμικρή αλλοίωση των συνταγματικών ελευθεριών. Ως προς το τελευταίο οφείλουμε να εισάγουμε τεχνογνωσία από κράτη του δυτικού κόσμου με πολύ μεγαλύτερη εμπειρία όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς και η Αυστραλία.

Πως βλέπετε την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας σήμερα;

Η πολιτική που η χώρα ακολούθησε στο προσφυγικό είναι αδιέξοδη και ελλειμματική. Και το λέω αυτό γιατί σήμερα η Ελλάδα έχει καταφέρει το απίθανο να εξαρτάται από τις βουλήσεις της Τουρκίας ώστε να ξεπεράσει την προσφυγική κρίση, όταν η υψηλή στρατηγική της Τουρκίας επιθυμεί και εργάζεται για μια αποσταθεροποιημένη και αδύναμη Ελλάδα. Τα ζητήματα που αφορούν τη γενικότερη κατεύθυνση της χώρας εν μέσω δημοσιονομικής κρίσης χτυπούν κι αυτά σε αδιέξοδα, πολλά εκ των οποίων δημιουργήθηκαν μετά το δημοψήφισμα του καλοκαιριού του 2015. Δεν υφίσταται η παραμικρή πρόνοια για τη δημιουργία μιας σοβαρής και αξιόπιστης ευρώ-ατλαντικής πολιτικής που θα μας καταστήσει κομβικό παράγοντα για τον δυτικό κόσμο στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Μιας περιοχής με υψηλή στρατηγική ρευστότητα που επανέρχεται σε υψηλό σημείο στις στρατηγικές προτεραιότητες των ΗΠΑ. Έχω υποστηρίξει πολλές φορές ότι το στρατηγικό μας μέλλον περνά μέσα από την περαιτέρω σύσφιξη των δεσμών μας με τις ΗΠΑ, μιλώ για τη δημιουργία μιας ειδικής σχέσης, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ αλλά και την υιοθέτηση μιας νέας στρατιωτικής στρατηγικής που θα καθιστά την Ελλάδα έναν σημαντικό παράγοντα ναυτικής ισχύος, σκληρής αλλά και ήπιας, στην περιοχή της Μεσογείου. Σημαντικό είναι το άνοιγμα που γίνεται με την Αίγυπτο, ενώ έχω αναλύσει αρκετές φορές με άρθρα μου ότι η Ελλάδα οφείλει να δομήσει ισχυρές πολυεπίπεδες σχέσεις με την Ινδία που θα αποτελέσει τον κομβικό παράγοντα στην περιοχή της Ασίας τα αμέσως επόμενα χρόνια ως φορέας εξισορρόπησης των όποιων αναθεωρητικών φιλοδοξιών της Κίνας.

Τι κοινό μπορεί να έχει η Διεθνής Πολιτική με το έπος της Ιλιάδας;

Η αλήθεια είναι ότι με μια πρώτη μάτια η εν λόγω μονογραφία βασίζεται πάνω σε μια παραδοξότητα. Η αυστηρή επιστημονική πειθαρχία των Διεθνών Σχέσεων με τον απέραντο θεωρητικό χώρο που αγκαλιάζει το σύνολο των Κοινωνικών Επιστημών συγχρωτίζεται με το έπος – επομένως την προφορική παράδοση- επιδιώκοντας να συνθέσει μια νέα εμβάθυνση στο χώρο της Θεωρίας των Διεθνών Σχέσεων. Κι όμως η παραδοξότητα αυτή είναι και η βασική αιτία που με ώθησε στην πολυετή έρευνα για τη συγγραφή αυτής της επιστημονικής μονογραφίας. Αν κάποιος διαβάσει τους στίχους της Ιλιάδας κατανοεί ότι ο Όμηρος παρουσιάζει τον πρώτο ηγεμονικό πόλεμο. Ο Τρωικός Πόλεμος, μια σύγκρουση που κινείται μεταξύ του μύθου και της ιστορικής αιθάλης, περιγράφει τη σύγκρουση ανάμεσα στους δυο σημαντικότερους στρατηγικούς παράγοντες στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου γύρω στο 1194 π.Χ. Το σημαντικό λοιπόν είναι ότι αυτός ο πόλεμος αναδεικνύει κάποιες από τις βασικές αρχές της Θεωρίας των Διεθνών Σχέσεων και της Στρατηγικής Θεωρίας. Δείτε για παράδειγμα, το ζήτημα της Αρπαγής της Βρισηιδας από τον Αγαμέμνονα που αποτελεί την τέλεια θεωρητική βάση για να κατανοήσει κάποιος τις πολυπλοκότητες της σύναψης και της λειτουργίας των Συμμαχιών, ή δείτε το εξαιρετικό επεισόδιο με την είσοδο του Οδυσσέα και του Διομήδη στο στρατόπεδο των Θρακών κατά τη διάρκεια της νύχτας που είναι η πρώτη περιγραφή μιας ανορθόδοξης επιχείρησης στην ανθρώπινη γραμματεία. Ενώ έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες να συνδεθεί η Ιλιάδα με ζητήματα πολιτισμικής ανάλυσης της γεωμετρικής εποχής, το έργο μου είναι το πρώτο σε διεθνές επίπεδο που συνδέει την Ιλιάδα με τη Θεωρία των Διεθνών Σχέσεων. Στόχος μου είναι να χαράξω το μονοπάτι που στη συνέχεια θα έρθουν κι άλλοι συνάδελφοι ώστε να γίνει δρόμος και λεωφόρος.

Επόμενα εκδοτικά σχέδια;

Είμαι οπαδός του Publish or Perish. Με άλλα λόγια θεωρώ ότι ο πανεπιστημιακός οφείλει να ασχολείται πρωτίστως με την έρευνα. Να δημοσιεύει, να βρίσκεται σε διεθνή συνέδρια, να εξερευνά νέα μονοπάτια στην επιστήμη του. Μόνο τότε μπορεί να εισέρχεται μέσα στο πανεπιστημιακό αμφιθέατρο και να μοιράζεται πρωτογενή σκέψη με τους φοιτητές του. Ο πανεπιστημιακός για εμένα δεν είναι δάσκαλος. Είναι ερευνητής που μοιράζεται τα πορίσματα του με τους φοιτητές του. Η πανεπιστημιακή διάλεξη πρέπει να είναι η εμβάθυνση στην πρωτογενή σκέψη και όχι το αναμάσημα απόψεων άλλων. Επομένως προσπαθώ διαρκώς να δημοσιεύω, κυρίως στο εξωτερικό. Πέρυσι μαζί με τον καλό συνάδελφο και φίλο Αριστοτέλη Τζιαμπίρη, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, επιμεληθήκαμε την έκδοση ενός συλλογικού τόμου με τη συμμετοχή πολλών διακεκριμένων πανεπιστημιακών με τίτλο ‘The Eastern Mediterranean in Transition: Multipolarity, Power and Politics’. Το έργο εκδόθηκε από τον βρετανικό εκδοτικό οίκο Ashgate. Σε λίγες εβδομάδες κυκλοφορεί ένας συλλογικός τόμος που έχω ξανά επιμεληθεί με τον Αριστοτέλη Τζιαμπίρη με τίτλο ‘Foreign Policy Under Austerity: Greece’s Return to Normality?’ από τον βρετανικό εκδοτικό οίκο Palgrave Macmillan. Το έργο αυτό έχει συγκεντρώσει μια ομάδα Ελλήνων πανεπιστημιακών που μελετούν πως η Ελλάδα μέσω της υιοθέτησης μιας νέας εξωτερικής πολιτικής θα μπορέσει να εξέλθει του σημερινού λαβυρίνθου. Τέλος, είμαι στη διαδικασία έρευνας και συγγραφής μιας νέας επιστημονικής μονογραφίας για την Υψηλή Στρατηγική των Ηνωμένων Πολιτειών στον 21ο Αιώνα. Όλα αυτά συνδυασμένα με επισκέψεις στο εξωτερικό για ομιλίες και συνέδρια.