Ελλάδα-Τουρκία-Αμερική
Του Άγγελου Μ. Συρίγου
Εχουν περάσει εβδομήντα χρόνια από τον Μάρτιο του 1947 που ο Αμερικανός πρόεδρος Χάρι Τρούμαν ενέκρινε 400 εκατ. δολάρια για βοήθεια προς Ελλάδα και Τουρκία. Με πρωτοβουλία των ΗΠΑ, οι δύο χώρες άρχιζαν το μακρύ κοινό ταξίδι τους στο δυτικό σύστημα ασφαλείας, ευρισκόμενες για πρώτη φορά στην ιστορία τους στην ίδια συμμαχία.
Όπως αναφέρει το kathimerini.gr ακολούθησε ο πόλεμος της Κορέας το 1950 όπου Ελλάδα και Τουρκία απέστειλαν εκστρατευτικά σώματα. Η επιβράβευση ήρθε με την ταυτόχρονη ένταξή τους στο ΝΑΤΟ το 1952. Θεωρητικώς η συμμετοχή στη Βορειοατλαντική Συμμαχία θα απέτρεπε διμερείς εντάσεις. Στην πράξη χρειάστηκαν πολλαπλές αμερικανικές παρεμβάσεις για να αποτραπούν ελληνοτουρκικές συγκρούσεις.
[irp posts=”121810″ name=”Τουρκία τώρα: Για εγγόνια ναζί” έκανε λόγο ο Ερντογάν”]
Το 1964 είχαμε την επιστολή Τζόνσον προς την Τουρκία. Το 1967 ο Αμερικανός προεδρικός εκπρόσωπος Σάιρους Βανς απομάκρυνε το ενδεχόμενο πολέμου μαζί (δυστυχώς) με την ελληνική μεραρχία από την Κύπρο. Το καλοκαίρι του 1976 οι αμερικανικές παρεμβάσεις απέτρεψαν πολεμικές ενέργειες εις βάρος του «Σισμίκ» στο Αιγαίο.
Κατά την κρίση του Μαρτίου του 1987 ο Τουργκούτ Οζάλ, που μόλις είχε βγει από αμερικανικό νοσοκομείο, έσπευσε να διαβεβαιώσει ότι στο Αιγαίο θα επικρατούσε ηρεμία. Το 1996 ο Κώστας Σημίτης, στην παρθενική του ομιλία ως πρωθυπουργού, ευχαριστούσε δημοσίως τις ΗΠΑ για την παρέμβασή τους στα Ιμια.
Παράλληλα υπήρχε και ένας γαλαξίας εντάσεων που σχετίζονταν άμεσα με τις ΗΠΑ. Το 1975 ήταν η εφεκτική εφαρμογή του εμπάργκο αμερικανικών όπλων προς την Τουρκία. Μετά το 1978 ήταν η εφαρμογή της περίφημης αναλογίας 7/10 στη χορήγηση αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας προς Ελλάδα και Τουρκία. Τη δεκαετία του 2000 μάθαμε από τα WikiLeaks για τις παρεμβάσεις των ΗΠΑ να σταματήσουν οι Τούρκοι τις υπερπτήσεις σε νησιά του Αιγαίου.
[irp posts=”121634″ name=”Τουρκία τώρα: Εσωτερικό πρόβλημα η τουρκική κοινότητα στη Γερμανία”]
Μέχρι το 2002 οι διμερείς σχέσεις είχαν για Ελλάδα και Τουρκία απόλυτη προτεραιότητα στην άσκηση της εξωτερικής τους πολιτικής. Αυτό οφειλόταν κυρίως στη διαχρονική απόφαση της Τουρκίας να παραμείνει συνδεδεμένη με τη Δύση. Η Ελλάδα είναι κρίσιμος παράγοντας σε αυτό το πλαίσιο. Μετά την ανάδειξη του Ερντογάν στην εξουσία, η Ελλάδα έπαψε να αποτελεί προτεραιότητα στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. Επιπλέον, η αυξανόμενη εμπλοκή των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή αναβάθμισε την Τουρκία σε βασικό περιφερειακό παίκτη.
Οι πικρίες της ελληνικής πλευράς στα εβδομήντα αυτά χρόνια ήσαν πολλές. Οι πιο σημαντικές αφορούσαν την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 και τη χούντα. Πέραν αυτών, μόνιμο πρόβλημα (ήδη από τα Σεπτεμβριανά του 1955) ήταν η συχνή ισοπεδωτική εξίσωση θύτη και θύματος. Τα συμπεράσματα είναι δύο: αφενός, όταν Ελλάδα και Τουρκία βρίσκονται στην ίδια συμμαχία, προτιμάται η Τουρκία ως χώρα με καλύτερη γεωστρατηγική θέση. Αφετέρου, δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε τις ΗΠΑ (όπως και όλες τις μεγάλες δυνάμεις) σαν διεθνές δικαστήριο. Κοιτάζουν να εξασφαλίσουν τα συμφέροντά τους. Δεν ενδιαφέρονται να βρουν ποια χώρα έχει δίκιο.
[irp posts=”121638″ name=”Τουρκία τώρα-Ερντογάν προς Κούρδους: Σας έχω μέσα στην καρδιά μου!”]
Σήμερα η Τουρκία παραζαλισμένη από το Κουρδικό δείχνει να είναι επισφαλής σύμμαχος. Χωρίς να κατέχουμε τόσο καλό οικόπεδο όσο αυτό της γείτονος, θα μπορούσαμε (μαζί με την Κύπρο) υπό προϋποθέσεις να καλύψουμε σημαντικά κενά στην άμυνα της Δύσεως που δείχνει ότι αφήνει ηθελημένα η Τουρκία. Χρειάζεται ψυχραιμία και σοβαρότητα.
ΕΛΛΑΔΑ-ΤΟΥΡΚΙΑ: ΟΛΑ ΤΑ ΝΕΑ ΕΔΩ
*Ο κ. Αγγελος Μ. Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
και επέλεξε Το προσθήκη στην αρχική σελίδα Έπειτα άνοιξε την εφαρμογή .