Ο θρίαμβος Ερντογάν προβληματίζει την Δύση – To κρίσιμο «ραντεβού» του ΝΑΤΟ

Οι δυτικές πρωτεύουσες παρέμειναν σιωπηλές κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας στην Τουρκία– ελπίζοντας ιδιωτικά ότι η ασταθής 20ετής διακυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα τελείωνε αιφνιδιαστικά – αλλά πλέον έχει λάβει ξεκάθαρη εντολή να υπηρετήσει τρίτη θητεία.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥΡΚΙΑ: Τι σημαίνει η επανεκλογή του Ερντογάν στον Προεδρικό θώκο

Ο Ερντογάν πρόεδρος ξανά στην Τουρκία μετά τη νίκη στις εκλογές – 47,84% ο Κιλιτσντάρογλου

H Δύση βρίσκεται παγιδευμένη μεταξύ φόβου και ελπίδας. Φοβάται ότι o Eρντογάν θα εκμεταλλευτεί το αποτέλεσμα για να οδηγήσει το ιδρυτικό μέλος του ΝΑΤΟ πιο μακριά από τη φιλελεύθερη κοσμική Δύση, αλλά ελπίζει ότι καθώς δεν θα είναι ξανά υποψήφιος, θα απελευθερωθεί από την ανάγκη να υποστηρίξει ένα εθνικιστικό εκλογικό σώμα για το υπόλοιπο της θητείας του, συνεπώς μπορεί τουλάχιστον να είναι ανοιχτός σε διαπραγματεύσεις και να βασίσει την εξωτερική του πολιτική σε κάτι άλλο εκτός από την αυτοσυντήρηση.

Είτε έτσι είτε αλλιώς, οι επιλογές του Ερντογάν δεν έχουν σημασία μόνο για την Τουρκία, αλλά και για το ΝΑΤΟ και οποιαδήποτε παγκόσμια τάξη προκύψει στο τέλος του πολέμου στην Ουκρανία. Το επιτακτικό ζήτημα για κάποιους είναι να μην πέσει στην «αγκαλιά» του Βλαντιμίρ Πούτιν. Λίγοι δυτικοί διπλωμάτες είναι αισιόδοξοι.

Ένας από αυτούς είπε: «Στο παρελθόν είχε μετατρέψει τη συνδιαλλαγή σε ένα είδος μορφής τέχνης και σε ιδεολογία. Αλλά πρόσφατα έχει εξελιχθεί σε μια πραγματική αντιπάθεια προς τις δυτικές αξίες και την αλαζονεία». Ο υπουργός Εσωτερικών του Ερντογάν, Σουλεϊμάν Σοϊλού, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας είπε ότι όποιος επδεικνύει φιλοδυτικές τάσεις είναι προδότης. Ίσως ήταν απλώς ρητορική εκστρατείας, αλλά αντανακλά μια νοοτροπία στην Τουρκία και ενδεχομένως σε άλλες χώρες.

Η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους

Η πρώτη δοκιμασία του Ερντογάν θα είναι στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους (11-12 Ιουλίου), όπου θα του ζητηθεί να άρει το βέτο της Τουρκίας για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Έχει ήδη άρει το μπλοκ του για την ένταξη της Φινλανδίας, αλλά έχει αφήσει τη Σουηδία σε αδιέξοδο και σε μια δυνητικά επικίνδυνη γκρίζα ζώνη.

Η Σουηδία, η οποία έχει μεγαλύτερο κουρδικό πληθυσμό από τη Φινλανδία, λέει ότι αγωνίζεται να εκλογικεύσει ορισμένα από τα αιτήματα του Ερντογάν, συμπεριλαμβανομένης της έκδοσης 140 Κούρδων, τα ονόματα των οποίων δεν έχουν δοθεί ποτέ οριστικά στη σουηδική κυβέρνηση.

Η Στοκχόλμη σκληραίνει τους αντιτρομοκρατικούς νόμους για να ευχαριστήσει την Άγκυρα και είναι πρόθυμη να μελετήσει στοιχεία που δείχνουν ότι η κουρδική κοινότητα στη Σουηδία έχει γίνει μια μεγάλη πηγή χρηματοδότησης για το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από την ΕΕ και την Τουρκία. Η δεξιά σουηδική κυβέρνηση ωστόσο δεν μπορεί να διατάξει τους δικαστές της να εκδώσουν Κούρδους.

Οι αξιωματούχοι προσποιούνται ότι η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ είναι ένα αυτοτελές ζήτημα, αλλά στην πράξη οι περισσότεροι το βλέπουν ως συνδεδεμένο με το μπλόκο στις πωλήσεις όπλων των ΗΠΑ στην Τουρκία, για να μην αναφερθεί η μελλοντική κατάσταση της συστοιχίας των πυραύλων S-400 που αγόρασε η Άγκυρα από τη Ρωσία.

Τα «παζάρια» με τις ΗΠΑ

Ο Τζο Μπάιντεν, παρά το γεγονός ότι αποκαλεί τον Ερντογάν απολυταρχικό, είναι πρόθυμος να άρει το μπλοκ, να εγκρίνει την πώληση τζετ F16 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων και να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο με την Τουρκία.

Αλλά ο πρόεδρος των ΗΠΑ πρέπει πρώτα να πείσει τους ηγέτες των επιτροπών εξωτερικών υποθέσεων της Βουλής και της Γερουσίας να εγκρίνουν την πώληση. Ο Michael McCaul, ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων, άφησε πρόσφατα να εννοηθεί οτι εξετάζεται η ευελιξία, λέγοντας ότι είναι πρόθυμος να υποστηρίξει την πώληση εφόσον επιλυθεί το σουηδικό ζήτημα του ΝΑΤΟ.

Ο McCaul είπε: «Μας διαβεβαίωσαν ότι μετά τις εκλογές, ανεξάρτητα από τον νικητή, η Σουηδία θα αναγνωριστεί ως σύμμαχος του ΝΑΤΟ». Οι Δημοκρατικοί στο Κογκρέσο εξακολουθούν να θέλουν ευρύτερες διαβεβαιώσεις ότι η Τουρκία θα σταματήσει τις απειλές της προς την Ελλάδα, επομένως οι συνομιλίες για μορατόριουμ στις στρατιωτικές ασκήσεις στο Αιγαίο είναι ελπιδοφόρες.

Αλλά ακόμη και μια πώληση όπλων δεν θα τερματίσει από μόνη της την αντίσταση του Ερντογάν στις προσπάθειες της Δύσης να τον αποσπάσει από τον Πούτιν. Στην προεκλογική εκστρατεία είπε ότι η Τουρκία και η Ρωσία είχαν μια ιδιαίτερη σχέση και αναφέρθηκε στους προσωπικούς δεσμούς του με τον Πούτιν, λέγοντας ότι τον επέλεξε να ενεργήσει ως μεσολαβητής για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τον Απρίλιο ο Ερντογάν εγκαινίασε τον πρώτο τουρκικό πυρηνικό σταθμό που κατασκευάστηκε με ρωσική οικονομική υποστήριξη και τεχνολογία. Ο Πούτιν μίλησε για το ενδεχόμενο να γίνει η Τουρκία ευρωπαϊκός κόμβος για το ρωσικό φυσικό αέριο.

Όλα αυτά έχουν καταστήσει πιο δύσκολο για τους Αμερικανούς αξιωματούχους που ταξιδεύουν στην Άγκυρα για να παροτρύνουν τον Ερντογάν να πιέσει τις τουρκικές επιχειρήσεις που λειτουργούν ως αγωγός για να παρακάμψουν τις δυτικές κυρώσεις στη Ρωσία προς υποστήριξη της Ουκρανίας. Οι τουρκικές συμφωνίες με τις «μπλοκαρισμένες» ρωσικές εταιρείες, το εμπόριο με τη Ρωσία σε προϊόντα δυτικής κατασκευής και η εξαγωγή στη Ρωσία των λεγόμενων προϊόντων διπλής χρήσης, όπως πλαστικά, καουτσούκ και ηλεκτρονικά είδη, είναι θέματα που έχουν τεθεί από τις ΗΠΑ με μικρό αποτέλεσμα.

Η επανεκλογή Ερντογάν «ευλογία» υπό όρους

Η Τουρκία απλά δεν είναι πρόθυμη να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία και η Ουάσιγκτον δεν είναι πρόθυμη να επιβάλει δευτερεύουσες κυρώσεις στην Τουρκία, φοβούμενη ότι θα οδηγούσε τον Ερντογάν στην «αγκαλιά» του Πούτιν.

Γενικότερα, η Δύση ευνοεί τα σχέδια του Ερντογάν να μειώσει τις εντάσεις με τους γείτονές του, όπως η Σαουδική Αραβία, η Συρία, η Αίγυπτος και η Αρμενία. Από ορισμένες απόψεις, η επανεκλογή του Ερντογάν είναι ευλογία για τη Δύση.

Με το ιστορικό του στα ανθρώπινα δικαιώματα και το αίτημα για ένταξη στην ΕΕ να έχει ανασταλεί από το 2018, το status quo μπορεί να συνεχιστεί, κάτι που θα ήταν λιγότερο εύκολο αν είχε εκλεγεί ο αντίπαλος του Ερντογάν Kεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Δεύτερον, η ολοένα και πιο σκληρή υπόσχεση του τελευταίου να αναγκάσει εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες να επιστρέψουν στα σύνορα στη Συρία έμοιαζε με πλάνο ψηφοθηρίας, χωρίς σχέδιο.

Αντίθετα, ο Ερντογάν ακούγεται πιο λογικός όταν λέει ότι έχει σχέδιο να στεγάσει ξανά 1 εκατομμύριο Σύρους στη βόρεια Τουρκία πίσω από τα σύνορα. Οι διασυνδέσεις του με τον Πούτιν, και ως εκ τούτου τον Σύρο πρόεδρο, Μπασάρ αλ-Άσαντ, καθιστούν αυτό το σχέδιο πιο εύλογο από τα δύο.