Η στατιστική και το προφίλ των βιαστών στην Ελλάδα

του Παναγιώτη Σπυρόπουλου

Ένας βιασμός κάθε τρεις ημέρες και μία απόπειρα την εβδομάδα καταγγέλθηκε στις αστυνομικές αρχές της χώρας, το 2015, ένας κάθε 2,5 μέρες και μία απόπειρα κάθε έξι μέρες, το 2014.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Eurostat: Στο 3,7% ο πληθωρισμός στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο, στο 2,9% στην Ευρωζώνη

Γιατί η Ελλάδα στέλνει φρεγάτα στην Ερυθρά Θάλασσα

Συνολικά τον προηγούμενο χρόνο, σύμφωνα με στοιχεία του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ., καταγγέλθηκαν 122 περιπτώσεις βιασμών και 56 απόπειρες, ενώ εξιχνιάστηκαν 121 περιπτώσεις. Συνελήφθησαν ως δράστες 88 Έλληνες και 54 αλλοδαποί. Το 2014 τα νούμερα ήταν πιο αυξημένα, καθώς είχαν καταγγελθεί 134 βιασμοί, 64 απόπειρες και είχαν εξιχνιασθεί 143 υποθέσεις, ενώ συνελήφθησαν 108 Έλληνες και 54 αλλοδαποί.

 Αυτά τα νούμερα, σύμφωνα με κοινωνιολόγους και εγκληματολόγους, είναι μια «μικρή αλήθεια», καθώς αποτελούν μόλις το 6% με 8% αυτών που διαπράττονται στην χώρα μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της απροθυμίας για καταγγελία από τα θύματα υπό τον φόβο της διαπόμπευσης και του στιγματισμού, εντοπίζεται και στην περίπτωση του 30χρονου «δράκου» του Αμαρουσίου.

Αρχικά υπήρχαν τέσσερις καταγγελίες σεξουαλικών επιθέσεων, οι οποίες έγιναν έξι μετά τη δημοσιοποίησή τους, ενώ δεν αποκλείεται να αυξηθούν κι άλλο όταν δοθούν στη δημοσιότητα τα στοιχεία ταυτότητάς του και κυρίως οι φωτογραφίες του δράστη.

Σύμφωνα με τις κατά καιρούς έρευνες του εγκληματολόγου κ. Άγγελου Τσιγκρή, οι οποίες είναι παλιές, αλλά έχουν διαχρονικό χαρακτήρα, σύμφωνα με τον ίδιο, τα περιστατικά βιασμών στην Ελλάδα ξεπερνούν τους 4.000 τον χρόνο.

Ο κ. Τσιγκρής υποστηρίζει σε αυτές τις έρευνες πως στις περιπτώσεις βιασμού πολλές φορές αν όχι τις περισσότερες το θύμα στιγματίζεται περισσότερο από τον θύτη, κάτι που κάνει το θύμα να σιωπά και να είναι απρόθυμο να καταγγείλει τι του έχει συμβεί με αποτέλεσμα να μένουν ατιμώρητοι πολλοί δράστες σεξουλικών επιθέσεων.

Πολλές από τις σεξουαλικές επιθέσεις καταλήγουν στο έγκλημα, όπως στην περίπτωση της 69χρονης Ελευθερίας Αγραφιώτη, καθώς όλα τα στοιχεία δείχνουν πως πρόκειται για τέτοιο έγκλημα.

Προτιμούν κοινόχρηστους χώρους

Από τους περίπου 200 βιασμούς και απόπειρες που καταγγέλλονται ετησίως σε αστυνομικές αρχές, στα δικαστήρια φθάνουν λιγότερες από τις 50 για να δικαστούν. Το 95,8% των βιαστών δρά αυτόνομα χωρίς συνεργό, και προτιμούν το ύπαιθρο και τους δημόσιους κοινόχρηστους χώρους. Οι περισσότεροι βιασμοί σημειώνονται από τις 06:00 το πρωί έως τις 18:00 το απόγευμα. Ο 30χρονος «δράκος» του Αμαρουσίου από τις επιβεβαιωμένες σεξουαλικές επιθέσεις προτιμούσε να δρά από τις 06:00 έως τις 10:00 το πρωί σε συγκεκριμένη γεωγραφική ακτίνα και σημεία.

Από τις έρευνες του κ. Τσιγκρή, προκύπτει ότι το 53,4% των βιαστών είναι άτομα νεαρής ηλικίας, ενώ το 32,8% είναι μεσήλικες. Το 46,5% των βιασμών γίνεται στην επαρχία και το υπόλοιπο ποσοστό σε μεγάλα αστικά κέντρα. Το 50,9% των βιαστών προέρχεται από τη μεσαία κοινωνικο-οικονομική τάξη και, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των θυμάτων τους, το 31% αυτών είναι αρκετά μορφωμένοι.

Από το σύνολο των 1.000 γυναικών που ρωτήθηκαν, οι 116 (11,6%) δήλωσαν ότι είχαν πέσει θύμα βιασμού. Οι 6 (ποσοστό 5,2%) είχαν υποστεί κατά φύση συνουσία, οι 4 (3,4%) παρά φύση συνουσία, οι 15 (12,9%) στοματική συνουσία, οι 49 (42,2%) είχαν υποστεί κάποια άλλη ασελγή πράξη, ενώ οι 47 (40,5%) είχαν πέσει θύματα απόπειρας βιασμού. Από τις περιπτώσεις που έφτασαν στα αστυνομικά τμήματα προκύπτει ότι ένα ποσοστό της τάξης του 1% ήταν αιμομίκτες. Ακόμη καταγράφηκε ότι ένα ποσοστό της τάξης του 2,2% προέρχεται από το συγγενικό περιβάλλον. Η ταπείνωση (62,1%), η αηδία (74,1%), η οργή (71,6%), η κατάθλιψη (94,5%) και η ενοχή είναι τα συναισθήματα που διακατέχουν τον ψυχικό κόσμο των γυναικών ύστερα από την πράξη βιασμού. Το 90% των θυμάτων δεν καταγγέλει γιατί δεν έχει εμπιστοσύνη στο δικαστικό σύστημα.

«Η αυτοενοχοποίηση του θύματος οδηγεί στην αποενοχοποίηση του δράστη, στη σιωπή και την ατιμωρησία» δηλώνει ο κ. Τσιγκρής.

Τα περισσότερα από τα θύματα ρωτούνται: «Μήπως τον προκάλεσες;». Είναι ένα ερώτημα που προκαλεί την απροθυμία τους να καταγγείλλουν τον βιασμό τους γιατί δεν θέλουν να τον υποστούν… ξανά.

«Ο βιασμός, το έγκλημα και ο καιρός»

Η Καθηγήτρια Εγκληματολογίας κ. Βάσω Αρτινοπούλου σχολιάζοντας τη διάπραξη εγκλημάτων με σεξουαλικό κίνητρο επεσήμανε «ότι ο βιασμός ή η απόπειρα βιασμού αποτελεί μια ψευδοσεξουαλική πράξη. Η ταπείνωση και ο εξευτελισμός του θύματος» είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες ώθησης προς την εγκληματική ενέργεια. «Το πέρασμα από την απόπειρα βιασμού στην ανθρωποκτονία διαφοροποιείται μόνον ως προς την ένταση και όχι ως προς το είδος ή τη μορφή της προεγκληματικής κατάστασης. Αποτελεί την ακραία έκφανση της φαινομενικής ανδρικής υπεροχής, της σωματικής δύναμης και της ρώμης. Αξίες με τις οποίες έχουν κοινωνικοποιηθεί οι περισσότεροι βιαστές και δυστυχώς οι… υποψήφιοι μελλοντικοί βιαστές» τονίζει η καθηγήτρια εγκληματολογίας.

Οι βιασμοί και τα σεξουαλικά εγκλήματα αυξάνονται ανάλογα και με τις μετεωρολογικές συνθήκες. Οι υψηλές θερμοκρασίες, οι πανσέληνοι, ο μεγαλύτερος ελεύθερος χρόνος αναδεικνύει περισσότερες αφορμές για αντιζηλίες και ερωτικά πάθη τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την λιγότερη κατανάλωση ενέργειας, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, και άρα το πλεόνασμα δύναμης οδηγεί σε ανεξέλεγκτη, μη προβλέψιμη, επιθετική και πολλές φορές δολοφονική εκτόνωση.

«Τους καλοκαιρινούς μήνες οι περισσότεροι άνθρωποι βγαίνουν από τη ρουτίνα τους και δημιουργείται ένα κενό χρόνου, το οποίο αξιοποιούν για να χαλαρώσουν και να ξεκουραστούν. Οσοι όμως αντιμετωπίζουν για παράδειγμα παθολογικό άγχος δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο. Αντίθετα, απορρυθμίζονται, χάνουν την ευαίσθητη ισορροπία του ψυχισμού τους και καταλήγουν να εκδηλώνουν επιθετική ή ακόμα και εγκληματική συμπεριφορά» προσθέτει η ψυχολόγος κ. Κουλούτζου.

Ο καθηγητής Εγκληματολογίας και Σωφρονιστικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Ν. Κουράκης επισημαίνει: «Ειδικά σε ό,τι αφορά τους βιασμούς, υπεισέρχεται επιπλέον και το στοιχείο της γενικότερης ευχέρειας με την οποία δημιουργούνται το καλοκαίρι ανθρώπινες σχέσεις ή και προκαλούνται γενετήσιοι ερεθισμοί (ανάλαφρο ντύσιμο ή μαγιό, εύκολες γνωριμίες στην παραλία ή τα μπαράκια) συνήθως ύστερα από γλέντι και κατανάλωση αλκοολούχων. Άλλωστε το αλκοόλ συντελεί και γενικότερα στην αυξημένη εμφάνιση των εγκλημάτων βίας».

Τη διαπίστωση αυτή ενισχύει ο λεγόμενος «θερμικός νόμος» που διατυπώθηκε στα πρώιμα χρόνια της εγκληματολογίας. Τι λέει; Τους θερμούς μήνες του έτους υπερτερούν τα εγκλήματα κατά προσώπου, η αποκαλούμενη και «βία των παθών». Ανθρωποκτονίες, βιασμοί, βίαιες επιθέσεις, ξυλοδαρμοί. Αντίθετα, στη διάρκεια του χειμώνα κυριαρχούν τα εγκλήματα κατά ιδιοκτησίας. Δηλαδή κλοπές, διαρρήξεις κ.ο.κ.