Ανακαλύφθηκε ο μικρότερος εξωπλανήτης μέσω τηλεσκοπίου

Το μικρότερο εξωπλανήτη που έχει παρατηρηθεί με επίγειο τηλεσκόπιο ανακάλυψαν οι αστρονόμοι.

Πρόκειται για έναν πολύ νεαρό αέριο γίγαντα, σε απόσταση περίπου 96 ετών φωτός, που μοιάζει με τον Δία στα «νιάτα» του, αλλά έχει διπλάσιο μέγεθος. Περιβάλλεται από μία ατμόσφαιρα πλουσιότερη σε μεθάνιο από κάθε άλλο γνωστό εξωπλανήτη, ενώ η επιφανειακή θερμοκρασία του υπολογίζεται σε 430 βαθμούς Κελσίου.

Ο πλανήτης 51 Ηριδανού b βρίσκεται σε ένα πλανητικό σύστημα που μοιάζει αρκετά με το δικό μας και έχει ως μητρικό άστρο τον 51 Ηριδανού, που είναι περίπου μιάμιση φορά μεγαλύτερος από τον Ήλιο μας. Το εν λόγω άστρο, γνωστό και ως 51 Eri, έχει ηλικία μόλις 20 εκατομμυρίων ετών (έναντι 4,6 δισεκατομμυρίων του Ήλιου) και βρίσκεται στο νότιο αστερισμό του Ηριδανού.

Η ανακάλυψη, με επικεφαλής τον καθηγητή αστροφυσικής Μπρους Μάκιντος του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια, παρουσιάσθηκε στο περιοδικό «Science» και έγινε με το νέο όργανο Gemini Planet Imager, που έχει τοποθετηθεί πάνω στο διαμέτρου οκτώ μέτρων τηλεσκόπιο Gemini South στη Χιλή. Είναι η πρώτη ανακάλυψη του εν λόγω οργάνου, που ανιχνεύει άμεσα τους εξωπλανήτες στο οπτικό και υπέρυθρο φάσμα.

Κατά την τελευταία εικοσαετία σχεδόν 2.000 εξωπλανήτες έχουν επιβεβαιωμένα ανακαλυφθεί (η πλειονότητά τους από το διαστημικό τηλεσκόπιο «Κέπλερ»). Όμως σχεδόν όλες τις φορές ο εντοπισμός τους γίνεται έμμεσα, συνήθως καθώς ο πλανήτης περιοδικά σκιάζει εν μέρει το φως του άστρου του, όταν αυτός παρεμβάλλεται μεταξύ του «ήλιου» του και της Γης.

Επειδή οι εξωπλανήτες είναι πολύ αχνοί σε σχέση με τα μητρικά λαμπερά άστρα τους, είναι πολύ δύσκολη η άμεση παρατήρησή τους, εκτός και αν είναι πολύ μεγάλοι. Μέχρι σήμερα είχε επιτευχθεί ο άμεσος εντοπισμός πλανητών (περίπου δέκα) με μάζα τουλάχιστον πενταπλάσια του Δία. Όμως το νέο όργανο Gemini Planet Ιmager, το οποίο τέθηκε σε λειτουργία το 2014 και ενσωματώνει άκρως εξελιγμένη οπτική τεχνολογία, μπορεί να «δει» πλέον μικρότερους εξωπλανήτες και να κάνει φασματοσκοπική-χημική ανάλυση του φωτός τους.