“Ευρωστρατός” με υπερεξουσίες – Τι θα κάνει η νέα Frontex

Τη χαρτογράφηση της νέας μόνιμης ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής με υπερεξουσίες που θα αντικαταστήσει τη Frontex και θα αλλάξει τα δεδομένα στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ενωσης αναλύουν στον «Ελεύθετο Τύπο» της Κυριακής αξιωματούχοι του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.

Πρόκειται για μία «αναβαθμισμένη Frontex» που ιδρύεται σε μία περίοδο πανικού για την ηγεσία της Ε.Ε. λόγω των μαζικών προσφυγικών ροών που φτάνουν στη βόρεια Ευρώπη μέσω Ελλάδας, Ιταλίας, Μάλτας και Ισπανίας. Ηδη οι ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν προκαλέσει έριδες ανάμεσα σε κράτη-μέλη, καθώς πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι ο «ευρωστρατός» θα αποτελέσει απειλή για τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Ανάμεσά τους Ελληνες αξιωματούχοι που διαβάζουν πίσω από τις λέξεις ερμηνεύοντας την ίδρυση της νέας συνοριακής δύναμης ως μία προσπάθεια ένας ευρωπαϊκός οργανισμός να καταστεί συντονιστής ανάμεσα στην ελληνική και την ευρωπαϊκή ακτοφυλακή στο Αιγαίο. Αλλωστε ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του υπό σύσταση οργανισμού είναι η δυνατότητα συνεργασίας με τρίτες χώρες και η πραγματοποίηση κοινών επιχειρήσεων.

Η πλευρά που μάχεται υπέρ της δυνατότητας παρέμβασης της «ενισχυμένης Frontex» χωρίς έγκριση των κρατών-μελών είναι η γερμανική, η οποία επικοινωνιακά βασίζεται στο επιχείρημα ότι «αν δεν κάνουμε κάτι για τη φύλαξη των συνόρων μας η κατάργηση της συνθήκης του Σένγκεν είναι αναπόφευκτη». Στον αντίποδα ο Ελληνας επίτροπος κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος τονίζει ότι δεν πρόκειται να θιγούν κυριαρχικά δικαιώματα.

Αξιωματούχοι του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη αναλύουν τις διαφορές ανάμεσα στη Frontex και τη νέα συνοριακή δύναμη που θα έχει αυξημένη δικαιοδοσία:

1) Η Frontex ανέπτυσσε τις επιχειρησιακές δράσεις της (για παράδειγμα τις ομάδες κομάντο «Rabit») μετά από αίτημα του κράτους-μέλους, εφόσον αυτό γινόταν δεκτό από τον οργανισμό που ήταν υποχρεωμένος να απαντήσει εντός πέντε ημερών. Η νέα δύναμη θα έχει δικαίωμα άμεσης δράσης σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης και θα αναπτύσσεται μέσα σε μόλις τρεις ημέρες, χωρίς να χρειάζεται αίτημα από το κράτος-μέλος. Για το γεγονός ότι δεν θα απαιτείται αίτημα υπήρξαν έντονες αντιδράσεις κρατών στο Κολλέγιο των Επιτρόπων και το θέμα βρίσκεται σε διαβούλευση.

2) Μέχρι σήμερα οι δυνάμεις της Frontex είχαν επικουρικό ρόλο, δηλαδή συνέδραμαν στο έργο του Λιμενικού και της Αστυνομίας. Το γενικό πρόσταγμα το είχαν οι ελληνικές Αρχές και οι επικεφαλής των δράσεων ήταν Ελληνες αξιωματικοί. Αντιθέτως, ο «ευρωστρατός» θα έχει εποπτικό και συντονιστικό ρόλο στην προστασία των συνόρων. Θα δημιουργηθεί ένα «στρατηγείο» που θα παίρνει τις αποφάσεις και θα στελεχωθεί με αξιωματούχους από διάφορες χώρες της Ε.Ε. που θα επιλεγούν με αξιοκρατικά κριτήρια. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι σε μία δράση στην Ελλάδα δεν είναι απαραίτητο ο επικεφαλής να είναι Ελληνας.

3) H Frontex δεν έχει δική της επιχειρησιακή δύναμη, καθώς επανδρώνεται με προκηρύξεις που κάνουν τα κράτη-μέλη, στη διακριτική ευχέρεια των οποίων είναι το κατά πόσο θα συνδράμουν σε προσωπικό. Ενδεικτικό είναι ότι στην Ελλάδα υπήρχε σχεδιασμός να έρθουν 680 άνδρες της Frontex και τελικά έφτασαν μόλις 280. Η “αναβαθμισμένη” Frontex , ωστόσο θα έχει μια μόνιμη δύνατμη 1000-1500 ατόμων, αφού τα κράτη-μέλη θα είναι υποχρεωμένα να συνεισφέρουν με συγκεκριμένο αριθμό συνοροφυλάκων και αστυνομικών. Τα άτομα αυτά θα έχουν ειδική εκπαίδευση επί του μεταναστεευτικού και άριστη γνώση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Υπολογίζεται ότι η δύναμη των 1000-1500 ατόμν θα δεσμευτεί σταδιακά μέχρι το 2020.

Για πρώτη φορά επίσης ο οργανισμός θα έχει τη δυνατότητα να προμηθεύεται ο ίδιος εξοπλισμός και να χρησιμοποιεί ένα απόθεμα τεχνικού εξοπλισμόυ που θα παρέχεται από τα κράτη-μέλη. Έτσι δεν θα υπάρχει πλέον έλλειψη εξοπλισμού για τις ευρωπαϊκές συνοριακές επιχειρήσεις..

4) Αλλαγές θα υπάρξουν και στους επαναπατρισμούς. Και αυτό γιατί στο πλαίσιο της ίδρυσης της νέας δύναμης θα δημιουργηθεί ένα “ευρωπαϊκό γραφείο επαναπατρισμών” που θα αναλάβει τη συστυματική επιστροφή μεταναστών στις χώρες τους. Το γραφείο αυτό αναμένεται να κάμψει τις αντιστάσεις χωρών που μέχρι σήμερα δεν συνεργάζονται και δεν δέχονται τους υπηκόους τους, καθώς θα επιβάλει πολύ αυστηρές κυρώσεις σε όσους δεν εφαρμόζουν τους κανονισμούς και τις διακρατικές συμφωνίες. Η Ε.Ε. θα αναλάβει εφεξής τα έξοδα των επαναπατρισμών, τα οποία ήταν δυσβάστακτα για χώρες που βρίσκονται στη δίνη της οικονομικής κρίσης.

5)Αισθητά πιο δαπανηρή για την Ε.Ε. θα είναι η “ενισχυμενη Frontex” σε σχέση με την παλιά. Σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς το κόστος αναμένεται να φτάσει τα 280.000.000 ευρώ ετησίως σε σχέση με τα περίπου 135.000.000 ευρώ που κόστιζε κάθε χρόνο η Frontex. Η αύξηση των δαπανών οφείλεται στην ανάγκη προμήθειας τεχνολογικού εξοπλισμού , πρόσληψης μόνιμου προσωπικού και δημιουργίας κέντρων επιχειρήσεων.