Εορτολόγιο: Στρατόνικος, Στράτος, Στρατής, Στρατονίκης, Στρατονίκιος.
30 Σεπτεμβρίου: Άγιος Γρηγόριος ο Ιερομάρτυρας επίσκοπος της Μεγάλης Αρμενίας – Ο Άγιος Γρηγόριος ήταν γιος του Ανάκ, που ήταν συγγενής του βασιλιά της Μεγάλης Αρμενίας, Κουσαρώ (290 μ.Χ.).
Ο Ανάκ, λοιπόν, σε συνεργασία με το βασιλιά των Περσών Αρτασείρα, σκότωσε τον Κουσαρώ. Αλλά οι σατράπες της Αρμενίας εκδικήθηκαν το φόνο του, σκοτώνοντας τον Ανάκ και όλη του την οικογένεια. Διασώθηκαν μόνο δύο παιδιά του, που ένας ήταν ο Γρηγόριος.
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Στην Καισαρεία συνέβη να συναντηθούν ο γιος του φονιά Ανάκ, Γρηγόριος, και ο γιος του θύματος Τηριδάτης. Τότε ο Γρηγόριος σπούδαζε με ζήλο τα Ιερά γράμματα, (στην Καισαρεία της Καππαδοκίας από τον εκεί αρχιεπίσκοπο Λεόντιο), που μεταξύ άλλων λένε: «τελείων δὲ ἐστὶν ἡ στερεὰ τροφή, τῶν διὰ τὴν ἕξιν τὰ αἰσθητήρια γεγυμνασμένα ἐχόντων πρὸς διάκρισιν καλοῦ τε καὶ κακοῦ» (Εβραίους, ε’ 14.1). Δηλαδή, η στερεά και υψηλότερη πνευματική τροφή είναι για τους τέλειους χριστιανούς, που από την άσκηση έχουν τα πνευματικά αισθητήρια γυμνασμένα στο να διακρίνουν εύκολα μεταξύ του καλού και κακού. Γυμνασμένος, λοιπόν, και ο Γρηγόριος στη διάκριση, όχι μόνο δεν αποστράφηκε τον Τηριδάτη, αλλά τον πλησίασε με αγάπη, αποδοκίμασε την πράξη του πατέρα του και τον βοήθησε σε κάποια ασθένεια του.
Όταν αργότερα ο Τηριδάτης έγινε βασιλιάς Αρμενίας, βασάνισε φρικτά τον Γρηγόριο (που τότε ήταν επίσκοπος Αρμενίας). Διέταξε μάλιστα, να τον ρίξουν σε λάκκο με φίδια και άλλα ερπετά. Ο Γρηγόριος όχι μόνο δεν έπαθε τίποτα αλλά επέζησε για 15 χρόνια τρεφόμενος με το ψωμί που του πήγαινε κρυφά μια χήρα. Ο Θεός, όμως, επέτρεψε να γίνει ο Τηριδάτης σχιζοφρενής. Αλλά δια των προσευχών του Γρηγορίου θεραπεύθηκε, μετανόησε και βαπτίσθηκε χριστιανός με όλο του το έθνος.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείας πίστεως, τὴ γεωργία, ἐνεούργησας, βροτῶν καρδίας, κατασπείρας τὴν τοῦ Λόγου ἐπίγνωσιν, καὶ λαμπρυνθεῖς μαρτυρίου τοὶς στίγμασιν, ἱεραρχία Γρηγόριε ἔφανας. Πάτερ ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Καὶ τρόπων μέτοχος, καὶ θρόνων διάδοχος, τῶν Ἀποστόλων γενόμενος, τὴν πρᾶξιν εὗρες θεόπνευστε, εἰς θεωρίας ἐπίβασιν· διὰ τοῦτο τὸν λόγον τῆς ἀληθείας ὀρθοτομῶν, καὶ τῇ πίστει ἐνήθλησας μέχρις αἵματος, Ἱερομάρτυς Γρηγόριε· Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τοὺς ἀσφαλεῖς.
Τὸν εὐκλεῆ καὶ Ἱεράρχην ἅπαντες, ὡς ἀθλητὴν τῆς ἀληθείας σήμερον, οἱ πιστοὶ θείοις ἐν ἄσμασι, καὶ ὑμνῳδίαις εὐφημήσωμεν, τὸν γρήγορον Γρηγόριον ποιμένα καὶ διδάσκαλον, τὸν ἔκλαμπρον φωστῆρα καὶ ὑπέρμαχον· Χριστῷ γὰρ πρεσβεύει τοῦ σωθῆναι ἡμᾶς.
Ὁ Οἶκος
Τοῦτον τὸν μέγαν ἐν ἀθλοφόροις, τὸν φωστῆρα τὸν θεῖον, Ἀρμενίας πιστοὶ ποιμένα τε καὶ πρόμαχον, ἐν ὑμνῳδίαις εὐφημοῦμεν, καὶ ᾄσμασιν ἐνθέοις αὐτοῦ τὴν μνήμην· τὴν γὰρ ἀχλὺν τῶν ματαίων εἰδώλων ἠφάνισε, σὺν αὐτοῖς καὶ τῶν δαιμόνων τὴν ἐνέργειαν ἐνέκρωσε· διὸ τοὺς πόνους ὑπήνεγκε, σταθερᾷ διανοίᾳ καὶ χάριτι, καὶ πρεσβεύει Χριστῷ τοῦ σωθῆναι ἡμάς.
Κάθισμα
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Βλέμμα γρήγορον τῆς διανοίας, Μάρτυς ἔνδοξε προκεκτημένος, ὁμωνύμως καὶ καταλλήλως διέπρεψας, ὑπὲρ Χριστοῦ τῇ ἀθλήσει στρεβλούμενος, ἐν προσευχαῖς ἀνενδότως ἠγρύπνησες ὅθεν εἴληφας, ἱεραρχικῶς δι’ αἵματος, βραβεῖον κατ’ ἄμφω παμμάκαρ Γρηγόριε.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
489 – Οι Οστρογότθοι υπό τον Θεοδώριχο το Μέγα νικούν τις δυνάμεις του Οδόακρου στη Βερόνα (Βόρεια Ιταλία).
1399 – Ο Ερρίκος Δ΄ ανακηρύσσεται βασιλιάς της Αγγλίας.
1520 – Ανακηρυσσεται Σουλτανος ο Σουλεϊμάν Α’ ο Μεγαλοπρεπής.
1636 – Ισχυρός σεισμός μεγέθους 7,1 Ρίχτερ πλήττει την Κεφαλονιά και τη Ζάκυνθο. Οι νεκροί ανέρχονται σε 525 άτομα και οι τραυματίες σε 1.500.
1791 – Κάνει πρεμιέρα στη Βιέννη η όπερα του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ «Ο Μαγικός Αυλός».
1791 – Διαλύεται η Εθνική Συντακτική Συνέλευση στο Παρίσι.
1821 – Ελληνική Επανάσταση του 1821: Οι Έλληνες νικούν τον οθωμανικό στόλο στη ναυμαχία του Κατακόλου.
1876 – Η κυβέρνηση του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου εγκρίνει τη σύσταση του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
1882 – Ο πρώτος εμπορικός υδροηλεκτρικός σταθμός του Τόμας Έντισον αρχίζει τη λειτουργία του στο Ουισκόνσιν των Ηνωμένων Πολιτειών.
1888 – Ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης σκοτώνει την Ελίζαμπεθ Στράιντ και την Κάθριν Ήντοους, το τρίτο και τέταρτο θύμα του αντίστοιχα.
1899 – Ιδρύεται η Τράπεζα Κρήτης με έδρα τα Χανιά.
1911 – Ο Μικρασιάτης Αιμιλιανός Λαζαρίδης, μητροπολίτης Γρεβενών, βρίσκει μαρτυρικό θάνατο σε ηλικία 34 ετών από κομιτατζήδες και βλαχόφωνους ρουμανίζοντες.
1915 – Στρατιώτης του σερβικού στρατού ξηράς γίνεται ο πρώτος στην ιστορία που καταρρίπτει εχθρικό αεροσκάφος με πυρά εδάφους-αέρος.
1935 – Εγκαινιάζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής το φράγμα Χούβερ στα σύνορα των πολιτειών Αριζόνα και Νεβάδα.
1938 – Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία υπογράφουν τη Συμφωνία του Μονάχου, επιτρέποντας στη Γερμανία να καταλάβει την περιοχή της Σουδητίας στην Τσεχοσλοβακία.
1941 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Ολοκαύτωμα στο Κίεβο της Ουκρανίας. Τα γερμανικά Einsatzgruppen ολοκληρώνουν τη σφαγή στη χαράδρα Μπάμπι Γιαρ.
1947 – Μεταδίδεται για πρώτη φορά τηλεοπτικά αγώνας του αμερικανικού πρωταθλήματος μπέιζμπολ, μεταξύ των Νιου Γιορκ Γιάνκις και των Μπρούκλιν Ντότζερς.
1949 – Ολοκληρώνεται η κατασκευή της αερογέφυρας του Βερολίνου.
1954 – Τίθεται σε υπηρεσία το αμερικανικό υποβρύχιο USS Nautilus (SSN-571), το πρώτο σκάφος με πυρηνικό αντιδραστήρα στον κόσμο.
1962 – Ο Τζέιμς Μέρεντιθ εισέρχεται στο Πανεπιστήμιο του Μισισιπή, αψηφώντας τον διαχωρισμό.
1965 – Παρουσιάζεται το πρώτο αεροσκάφος Lockheed L-100 Hercules, η πολιτική εκδοχή του Lockheed C-130 Hercules.
1965 – Το Κίνημα της 30ής Σεπτεμβρίου επιχειρεί πραξικόπημα εναντίον της ινδονησιακής κυβέρνησης, το οποίο συνθλίβεται από τον στρατό του Σουχάρτο και οδηγεί σε μία μαζική αντικομμουνιστική εκκαθάριση, με περισσότερους από 500.000 νεκρούς.
1966 – Το βρετανικό προτεκτοράτο της Μποτσουάνας ανακηρύσσει την ανεξαρτησία του και γίνεται η Δημοκρατία της Μποτσουάνας. Ο Σερέτσε Χάμα αναλαμβάνει τα καθήκοντά του ως ο πρώτος πρόεδρος.
1967 – Έναρξη λειτουργίας των BBC Radio 1, BBC Radio 2, BBC Radio 3 και BBC Radio 4.
1968 – Παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό το Boeing 747.
1975 – Πραγματοποιεί την πρώτη του πτήση το ελικόπτερο AH-64 Apache.
1979 – Ο Παναμάς αποκτά ξανά τον έλεγχο της Ζώνης της Διώρυγας (από τις ΗΠΑ).
1979 – Πρώτη αγωνιστική του πρώτου Επαγγελματικού Πρωταθλήματος της Α΄ Εθνικής κατηγορίας που διοργανώνει η ΕΠΑΕ.
1979 – Γίνεται (τέλη Σεπτεμβρίου) το Ναυάγιο της Ζακύνθου (πλοίο προερχόμενο από Ιταλία ναυάγησε- ήταν φορτωμένο με λαθραία τσιγάρα- σήμερα ο τόπος όπου βρίσκεται το πλοίο αποτελεί τουριστικό αξιοθέατο).
1980 – Καθιερώνεται το σεκέλ ως νέο νόμισμα στο Ισραήλ.
1982 – Οι Χ. Ρος Περό και Τζέι Κόλμπερν πραγματοποιούν τον πρώτο στον κόσμο γύρο του κόσμου με ελικόπτερο, με το Spirit of Texas. Το ταξίδι τους ξεκίνησε την 1η Σεπτεμβρίου 1982 και διήρκεσε 29 ημέρες, 3 ώρες και 8 λεπτά.
1983 – Το αμερικανικό ελικόπτερο «Απάτσι» πραγματοποιεί την πρώτη του πτήση.
1989 – Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χανς Ντίτριχ Γκένσερ, εκφωνεί το φημισμένο λόγο του από τη γερμανική πρεσβεία της Πράγας, τον οποίο άκουσαν χιλιάδες Ανατολικογερμανοί και κατά τον οποίο ανακοίνωσε, πως ήρθε σε συμφωνία με τη κομμουνιστική κυβέρνηση και οι πρόσφυγες θα μπορούσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
1991 – Πραξικόπημα στην Αϊτή. Ανατρέπεται ο Πρόεδρος Ζαν Μπερτράντ Αριστίντ.
1991 – Αρχίζει το τελευταίο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη, αφού από την επόμενη χρονιά έγινε διεθνές.
1993 – Στη δυτική Ινδία, πάνω από 6.000 είναι οι νεκροί από τον καταστροφικό σεισμό των 6,4 Ρίχτερ που διαρκεί πέντε λεπτά.
1994 – Τελείται σε βυζαντινό ναό κοντά στην Αγια-Σοφιά, στην Κωνσταντινούπολη ο διαγωνισμός ομορφιάς «Μις Γιανγκ Ευρώπης», παρά τις αντιδράσεις.
1994 – Πρόεδρος του Κιριμπάτι εκλέγεται ο Τεμπουρόρο Τίτο.
1995 – Μετά από 15 μήνες αποκλεισμού λόγω τιμωρίας, ο Ντιέγκο Μαραντόνα ξαναγυρίζει στα γήπεδα φορώντας τη φανέλα της Μπόκα Τζούνιορς.
1996 – Στην Ελβετία, η Βουλή εγκρίνει τη σύσταση επιτροπής για να ερευνήσει τι έγινε ο κλεμμένος από τους Ναζί χρυσός και οι περιουσίες των Εβραίων, που κατασχέθηκαν από τις τράπεζες κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.
1997 – Τα νησιά Φίτζι επανασυνδέονται με τη Βρετανική Κοινοπολιτεία έπειτα από 10 χρόνια.
1997 – Η Origin Systems Inc. κυκλοφορεί το παιχνίδι Ultima Online, την πρώτη μαζική παιχνιδομηχανή.
1999 – Σεισμός 7,4 Ρίχτερ σκοτώνει 27 άτομα στο Μεξικό και τραυματίζει 90.
1999 -Πυρηνικό ατύχημα σε σταθμό στο εργοστάσιο στην Τοκαϊμούρα της Ιαπωνίας, 49 άτομα εκτίθενται σε ραδιενέργεια. Είναι το πρώτο ατύχημα σε πυρηνικό εργοστάσιο στην Ιαπωνία, βορειοανατολικά του Τόκιο.
2001 – Στο Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν παραδέχονται για πρώτη φορά ότι κρύβουν τον Οσάμα Μπιν Λάντεν.
2003 – Δημιουργείται ο μεγαλύτερος όμιλος αερομεταφορών στην Ευρώπη και ο τρίτος στον κόσμο, με τη συγχώνευση της ολλανδικής KLM και της γαλλικής Air France.
2003 – Το κυβερνών Ρουαντανέζικο Πατριωτικό μέτωπο κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές (πρώτες εδώ και πολλά χρόνια), που διεξήχθησαν στις 29 και 30/9 στη Ρουάντα με 40 από τις συνολικά 53 έδρες που αποφασίστηκαν στις εκλογές.
2003 – Πρωθυπουργός και ΥΠΕΘΑ στο Μαυρίκιο αναλαμβάνει ο Πολ Μπερενζέ, ο πρώτος Ευρωπαίος Πρωθυπουργός στο κράτος (αποχώρησε από την πρωθυπουργία ο Άνρουντ Τζάγκνοτ) .
2005 – Στα τροπικά δάση των βόρειων περιοχών του Κονγκό, ερευνητές παρατήρησαν για πρώτη φορά γορίλες να χρησιμοποιούν κλαδιά από δέντρα ως εργαλεία, αποκαλύπτει μελέτη της Εταιρείας Διατήρησης της Αγριας Ζωής (WCS) .
2009 – Καταργείται ο κωδικός για το Διαδίκτυο .yu που χρησιμοποιούσε η πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβία.
Γεννήσεις
1207 – Τζελαλεντίν Ρουμί, Πέρσης μυστικιστής και ποιητής
1227 – Πάπας Νικόλαος Δ΄
1530 – Τζερόνιμο Μερκουριάλι, Ιταλός φιλόλογος και ιατρός
1783 – Ράινερ Ιωσήφ, αρχιδούκας της Αυστρίας
1834 – Λουί Μουγιάρ, Γάλλος εφευρέτης
1863 – Ράινχαρντ Σέερ, Γερμανός ναύαρχος
1870 – Ζαν Μπατίστ Περέν, Γάλλος φυσικός
1883 – Μπέρνχαρντ Ρουστ, Γερμανός αξιωματούχος των Ναζί
1887 – Λιλ Ντάγκοβερ, Γερμανίδα ηθοποιός
1895 – Αλεξάντρ Βασιλιέφσκι, Ρώσος στρατιωτικός
1895 – Λιούις Μάιλστοουν, Ρώσος σκηνοθέτης
1898 – Ορέστης Μακρής, Έλληνας ηθοποιός
1909 – Ιάσων Ζηργάνος, Έλληνας στρατιωτικός και κολυμβητής
1913 – Μπιλ Ουόλς, Αμερικανός κινηματογραφικός παραγωγός
1921 – Ντέμπορα Κερ, Σκωτσέζα ηθοποιός
1923 – Μαργαρίτα Παπανδρέου – Τσαντ, Αμερικανίδα σύζυγος του Ανδρέα Παπανδρέου
1924 – Τρούμαν Καπότε, Αμερικανός συγγραφέας
1924 – Νίκος Ρίζος, Έλληνας ηθοποιός
1926 – Τηλέμαχος Αλαβέρας, Έλληνας συγγραφέας
1928 – Έλι Βίζελ, Ρουμάνος συγγραφέας
1937 – Γιάννης Βόγλης, Έλληνας ηθοποιός
1939 – Έλλη Φωτίου, Ελληνίδα ηθοποιός
1941 – Πολ Μπρέμερ, Αμερικανός διπλωμάτης
1945 – Εχούντ Ολμέρτ, Ισραηλινός πολιτικός
1946 – Έκτορ Λαβό, Πορτορικανός τραγουδιστής
1947 – Μαρκ Μπόλαν, Άγγλος τραγουδιστής και κιθαρίστας
1950 – Ρενάτο Ζέρο, Ιταλός τραγουδοποιός
1951 – Κάθριν Μπολ, Αμερικανίδα κολυμβήτρια
1957 – Κυριάκος Αμοιρίδης, Έλληνας διπλωμάτης
1957 – Φραν Ντρέσερ, Αμερικανίδα ηθοποιός
1961 – Μπερνάρ Μακούζα, πρωθυπουργός της Ρουάντα
1962 – Φρανκ Ράικαρτ, Ολλανδός ποδοσφαιριστής και προπονητής
1964 – Μόνικα Μπελλούτσι, Ιταλίδα ηθοποιός
1970 – Νίκος Σακελλαρίδης, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1971 – Τζένα Έλφμαν, Αμερικανίδα ηθοποιός
1975 – Μαριόν Κοτιγιάρ, Γαλλίδα ηθοποιός
1977 – Ρόι Κάρολ, Ιρλανδός ποδοσφαιριστής
1979 – Κλειώ-Δανάη Οθωναίου, Ελληνίδα ηθοποιός, τραγουδίστρια και μουσικός
1984 – Γιώργος Ελευθερίου, Κύπριος ποδοσφαιριστής
1986 – Ολιβιέ Ζιρού, Γάλλος ποδοσφαιριστής
1997 – Μαξ Φερστάπεν, Ολλανδός οδηγός αγώνων
Θάνατοι
420 – Ιερώνυμος, Ρωμαίος ιερέας και θεολόγος
496 – Αθανάσιος Β΄, Πατριάρχης Αλεξανδρείας
1089 – Θεοβάλδος Γ’, κόμης του Μπλουά
1193 – Ρομπέρ ντε Σαμπλέ, μέγας μάγιστρος των Ιπποτών του Ναού
1246 – Γιαροσλάβ Β΄, πρίγκιπας του Βλαντίμιρ
1612 – Φεντερίκο Μπαρότσι, Ιταλός ζωγράφος
1897 – Τερέζ ντε Λισιέ, Γαλλίδα μοναχή και συγγραφέας
1911 – Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός
1955 – Τζέιμς Ντιν, Αμερικανός ηθοποιός
1955 – Μάικλ Τσέχωφ, Ρώσος ηθοποιός
1978 – Λαυρέντης Διανέλλος, Έλληνας ηθοποιός
1983 – Περικλής Χριστοφορίδης, Έλληνας ηθοποιός
1985 – Τσαρλς Ρίχτερ, Αμερικανός σεισμολόγος και φυσικός
1985 – Σιμόν Σινιορέ, Γαλλίδα ηθοποιός
1990 – Πάτρικ Γουάιτ, Αυστραλός συγγραφέας
2000 – Ιωάννα Τσάτσου, Ελληνίδα συγγραφέας
2004 – Τιμολέων Πάρρης, Έλληνας πολιτικός
2005 – Μητροπολίτης Δράμας Διονύσιος Κυράτσος
2010 – Δούκισσα, Ελληνίδα τραγουδίστρια