Αρμαγγεδών: Ή μεταρρύθμιση Κατρούγκαλου ή οριζόντια μείωση 7% για τις συντάξεις

Με επείγουσες διαδικασίες, καθώς τα χρονοδιαγράμματα των δανειστών είναι ασφυκτικά η νέα ηγεσία του υπουργείου εργασίας θα προωθήσει την εθνική ασφαλιστική μεταρρύθμιση προσδοκώντας το νέο μοντέλο συντάξεων να αντικαταστήσει τα μνημονιακά μέτρα τα οποία η κυβέρνηση έχει συμφωνήσει να εφαρμόσει.

Ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος ζήτησε από την επιτροπή σοφών κατά τη διάρκεια της χθεσινής παράδοσης-παραλαβής του υπουργείου να επισπεύσει τη σύνταξη του πορίσματος για την εθνική μεταρρύθμιση ώστε την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου να δοθεί στους κοινωνικούς εταίρους για διαβούλευση. Το πόρισμα θα αποτελεί σύνθεση των προτάσεων που κατατέθηκαν με στόχο την άμβλυνση των επώδυνων μνημονιακών μέτρων (σύνδεση παροχών-εισφορών, εξορθολογισμός εγγυημένων συντάξεων, κατάργηση κρατικής χρηματοδότησης και φόρων υπέρ τρίτων, δυσμενείς αλλαγές για ΟΑΕΕ, ΟΓΑ και ΝΑΤ) τα οποία θα πρέπει να «κλειδώσουν » έως το τέλος Οκτωβρίου και να υλοποιηθούν από 1/1/2016 .

Οι τέσσερις προτάσεις που έχουν κατατεθεί βρίσκονται στο στάδιο της «ποσοτικοποίησης» με στόχο το μοντέλο που θα επιλεγεί να καλύπτει τη δέσμευση για την εξοικονόμηση 1% του ΑΕΠ (περίπου 1,8 δισ. ευρώ) από τις συνταξιοδοτικές δαπάνες το 2016. Διαφορετικά η εναλλακτική λύση που απομένει, όπως υπολογίζουν οι ειδικοί στην ασφάλιση, είναι η οριζόντια περικοπή των συνολικών συντάξιμων αποδοχών (κύριων και επικουρικών) κατά 6%-7%. Αν μάλιστα συνυπολογιστεί και η δέσμευση της κυβέρνησης έναντι των δανειστών ότι θα εξασφαλίσει ισοδύναμα μέτρα (νέες εισφορές – περικοπές συντάξεων) ύψους 4,2 δισ. ευρώ ως αντιστάθμισμα στην απόφαση του ΣτΕ το οποίο είχε κρίνει αντισυνταγματικές τις περικοπές συντάξεων το 2012, τότε οι συντάξεις πρέπει να υποστούν οριζόντια μείωση κατά μέσο όρο έως 12,7% .

Η δομική αλλαγή του ασφαλιστικού θα προβλέπει επίσης συγχώνευση των ταμείων σε ένα, τρία ή τέσσερα και ενιαίους κανόνες για όλους τους ασφαλισμένους, καθώς, όπως παραδέχθηκε ο κ . Κατρούγκαλος, σήμερα παρά την υποτιθέμενη συνένωση των ταμείων έχουμε 500 διαφορετικούς τρόπους υπολογισμού συντάξεων.

H πρόταση Κατρούγκαλου που φαίνεται ότι θα αποτελέσει τον κορμό της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης προβλέπει ενοποίηση της κύριας και της επικουρικής σύνταξης, ενιαίους κανόνες, απονομή εθνικής σύνταξης σε όσους βρίσκονται κοντά στα όρια της φτώχειας και συμπλήρωσή της με την αναλογική που θα βασίζεται στις εισφορές του ασφαλισμένου τοποθετημένες σε ατομικές μερίδες με βάση τους κανόνες της νοητής κεφαλαιοποίησης.

Η πρόταση Νεκτάριου (καθηγητή πανεπιστημίου Πειραιά και τέως διοικητή του ΙΚΑ) προβλέπει άμεση ένταξη όλων των Tαμείων – κύριων και επικουρικών – στο ΙΚΑ, ενιαίες παροχές για τους ασφαλισμένους μετά το 1992 και μεταβατικές διατάξεις για τους παλαιότερους. Το ΙΚΑ θα εξασφαλίζει εγγυημένη σύνταξη έως και 50% του μισθού, με το σύστημα ατομικών μερίδων και χαμηλές εισφορές (15%) που θα εισπράττονται από την Εφορία ενώ οι πολίτες θα συμπληρώνουν το επίπεδο προστασίας (επιπλέον 25%) μέσω των προαιρετικών προγραμμάτων των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης. Αγκάθι στο σχέδιο αποτελεί η εκπόνηση ειδικού προγράμματος εξεύρεσης συμπληρωματικών πόρων ύψους 15 δις ευρώ προκειμένου το κράτος να εγγυηθεί τουλάχιστον τις σημερινές μειωμένες παροχές στις γενιές που είναι σήμερα άνω των 60 ετών κατά την περίοδο 2016-2050.

Στο τραπέζι έχει κατατεθεί επίσης η πρόταση Γράβαρη (Καθηγητής Κοινωνικής Πολιτικής) που προβλέπει εφαρμογή του μοντέλου της Νέας Ζηλανδίας με στάνταρ σύνταξη για όλους από τη γενική φορολογία καθώς και πρόταση για την ταχύτερη εφαρμογή του ν. 3863/10 για όλους τους ασφαλισμένους προκειμένου οι μεγάλες μειώσεις στις συντάξεις να έρθουν νωρίτερα και η μεταρρύθμιση να έχει ολοκληρωθεί το 2028 αντί του 2050 όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί.

Πάντως , ανεξαρτήτως του τελικού «μοντέλου» που θα επιλεγεί, η επιτροπή έχει προτείνει να ισχύσει μεταβατική περίοδος για την εφαρμογή του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων ώστε να μη θιγούν τα ώριμα ασφαλιστικά δικαιώματα.

Ωστόσο η προσέγγιση του υπουργείου είναι μην «πνιγεί» και πάλι η μεταρρύθμιση σε μεταβατικές περιόδους και οι αλλαγές να ισχύσουν για όσους υπέβαλαν ή θα υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης μετά τις 30 Ιουνίου 2015.

Η συμβιβαστική λύση που εξετάζεται είναι να υπολογίζεται ένα τμήμα σύνταξης με βάση το ισχύον καθεστώς και ένα δεύτερο τμήμα για τον χρόνο ασφάλισης με το νέο σύστημα.
Υπενθυμίζουμε επίσης ότι σύμφωνα με το 3ο μνημόνιο:

– έως τον Οκτώβριο του 2015 θα πρέπει να εξασφαλιστούν ισοδύναμα για την υλοποίηση της απόφασης του ΣτΕ,

-έως τον Δεκέμβριο του 2015 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η ενοποίηση όλων των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης.

-Εως το τέλος του 2019 θα πρέπει να έχει καταργηθεί το ΕΚΑΣ,ι αρχίζοντας με το υψηλότερο 20% των δικαιούχων από Μάρτιο 2016.

-Μέχρι τέλος 2016 θα πρέπει να έχει δημιουργηθεί ο κοινός κουμπαράς όλων των ταμείων ενώ μέχρι το τέλος 2017 θα πρέπει να έχουν ενοποιηθεί οι εισπρακτικοί μηχανισμοί των ασφαλιστικών ταμείων με τους μηχανισμούς της φορολογικής διοίκησης .