Εξαφανίστηκαν γρίπες και κρυολογήματα

Το βόρειο ημισφαίριο έφθασε στα μέσα Δεκεμβρίου, έχοντας τυπικά εισέλθει στη χειμερινή περίοδο της γρίπης και των κρυολογημάτων, όμως τα επίπεδα των εποχικών λοιμώξεων από ιούς της γρίπης, ρινοϊούς και άλλους πιο αβλαβείς κορωνοϊούς παραμένουν υπερβολικά χαμηλά.

Το βόρειο ημισφαίριο έφθασε στα μέσα Δεκεμβρίου, έχοντας τυπικά εισέλθει στη χειμερινή περίοδο της γρίπης και των κρυολογημάτων, όμως τα επίπεδα των εποχικών λοιμώξεων από ιούς της γρίπης, ρινοϊούς και άλλους πιο αβλαβείς κορωνοϊούς παραμένουν υπερβολικά χαμηλά.

Η εξήγηση δεν είναι άλλη από την πανδημία του κορωνοϊού και τα περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί σε μεγάλο μέρος του πλανήτη εξαιτίας της, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Προφανώς, λένε οι ειδικοί, «μαζί με τον βασιλικό ποτίζεται και η γλάστρα», καθώς τα μέτρα κατά του κορονοϊού SARS-CoV-2 (λοκντάουν, χρήση μάσκας, αποφυγή κοινωνικών επαφών και ταξιδιών, πλύσιμο χεριών κ.α.) έχουν τεράστια επίπτωση και στις άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις πέρα από την Covid-19.

Σύμφωνα με το «Nature», είναι ενδεικτικό, ότι στο νότιο ημισφαίριο της Γης, όπου ο χειμώνας πέρασε, η εποχική γρίπη δεν εμφανίστηκε σχεδόν καθόλου. Μεταξύ Απριλίου-Ιουλίου 2020 καταγράφηκαν ασυνήθιστα χαμηλοί αριθμοί κρουσμάτων γρίπης σε Νότια Αφρική, Νότια Αμερική και Αυστραλία.

Κάτι παρόμοιο ίσως συμβεί και στο βόρειο ημισφαίριο, τουλάχιστον όσον αφορά τη γρίπη. Αν αυτό επιβεβαιωθεί, θα αποτελεί «δώρο» για τους γιατρούς και επιστήμονες που ανησυχούν μήπως βρεθούν αντιμέτωποι με παράλληλους «εχθρούς» μέσα στο χειμώνα. Μια τέτοια εξέλιξη -ένα κύμα γρίπης μαζί με την Covid-19- θα ασκούσε μεγάλη πίεση στα ήδη πιεσμένα συστήματα υγείας.

Από την άλλη, μερικοί ιοί του κοινού κρυολογήματος, ιδίως οι ρινοϊοί, φαίνεται να μην έχουν επηρεασθεί αρνητικά από την πανδημία. Υπάρχουν ενδείξεις ότι σε ορισμένες περιπτώσεις -κυρίως όταν πρόκειται για άλλους κορωνοϊούς- μπορεί ακόμη και να προστατεύουν σε ένα βαθμό τους ανθρώπους από τον κορωνοϊό.

Αυτή τη στιγμή οι περισσότεροι ειδικοί στο βόρειο ημισφαίριο «ποντάρουν» σε μια πολύ ήπια περίοδο εποχικής γρίπης 2020-2021, χωρίς πάντως να μπορούν να αποκλείσουν τελείως τη δυσάρεστη έκπληξη ταυτόχρονων κυμάτων Covid-19 και γρίπης από το νέο έτος.

Η αμφιβολία εν μέρει οφείλεται στο ότι η εποχική γρίπη δεν έχει κατανοηθεί καλά όλα αυτά τα χρόνια. Κανένας π.χ. δεν ξέρει γιατί τα τελευταία χρόνια η Αυστραλία είχε χτυπηθεί βαριά από την γρίπη, αλλά όχι η γειτονική Νέα Ζηλανδία.

Μια παρενέργεια της πιθανής εξαφάνισης της γρίπης φέτος το χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο θα είναι ότι θα καταστήσει πιο δύσκολο για τους επιστήμονες να προβλέψουν τα σωστά στελέχη των ιών της, τα οποία θα πρέπει να στοχεύσει το επόμενο αντιγριπικό εμβόλιο της περιόδου 2021-22. Μπορεί επίσης να υπάρξουν και άλλες πιο μακρόχρονες επιπτώσεις, όπως να εξαφανιστούν τα λιγότερο κοινά στελέχη των ιών της γρίπης, κάνοντας απλούστερη την ιολογική εικόνα για τους επιστήμονες τα επόμενα χρόνια.

Από την άλλη, η μείωση του ιικού ανταγωνισμού μέσα στον οργανισμό των ανθρώπων θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο δυσοίωνη κατεύθυνση, ανοίγοντας την πόρτα σε νέα στελέχη της γρίπης των χοίρων στο μέλλον. Ορισμένοι επιστήμονες, όπως ο κλινικός επιδημιολόγος Ρόμπερτ Γουέαρ του αυστραλιανού Πανεπιστημίου Γκρίφιθ, εκτιμούν ότι η γρίπη θα επανέλθει δριμύτερη, αλλά θα περάσουν μερικά χρόνια ώσπου να συμβεί αυτό.

Οι ιοί της γρίπης δεν είναι οι μόνοι που έχουν επηρεαστεί από την πανδημία. Υπάρχουν εκατοντάδες ιοί που προκαλούν αναπνευστικά συμπτώματα παρόμοια με αυτά του κρυολογήματος, οι οποίοι επίσης -όπως δείχνει η εμπειρία του νοτίου ημισφαιρίου- φαίνεται να έχουν περιοριστεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) που εμφανίζει απότομη -αν και πιθανώς πρόσκαιρη- μείωση κρουσμάτων. Πρόκειται για ένα κοινό ιό, ο οποίος συνήθως μολύνει μικρά παιδιά και μερικές φορές προκαλεί επιπλοκές, όπως η πνευμονία. Δεν υπάρχει εμβόλιο για τον RSV, ο οποίος προκαλεί περίπου το 5% των θανάτων παιδιών έως πέντε ετών παγκοσμίως